domingo, 30 de agosto de 2015

A TRISTEZA NON É PARA AS BESTAS

NON será só polas moitas tristezas, pero os homes ás veces volvémonos bestas irracionais. Bestas sen criterio, nin compaixón, nin piedade, nin razón, nin vergonza. Influirá nisto a tristeza? Sancho Panza dicíallo ben ao seu señor: "Las tristezas no se hicieron para las bestias, sino para los hombres; pero si los hombres las sienten demasiado, se vuelven bestias". A tristeza conta con máis mala sona da que merece. Incluso pode ser beneficiosa. É un modo de adaptarse á imposibilidade de conseguir algo, un paso previo para recoñecer a alegría, pois, para estar contentos de verdade, antes habemos de coñecer a tristeza. Tamén nisto Sancho demostraba o gran saber de quen pousa os pés na terra : "No quieras con falsas alegrías alegrar mis verdaderas tristezas". Porque cando as tristezas pesan e torturan de verdade non hai alegría falsa que as engane nin apague. Pero sendo a tristeza feita para o home, volvemos ao comezo, se son tantas que se volven insoportables, poden converternos en bestas. Pero poden soas xustificar tanta bestialidade?
Durante o verán parece coma se os actos horribles se acumulasen no escaparate dos medios de comunicación. Non houbo día no que non souberamos dalgunha salvaxada cruenta que nos deixou atónitos, desconcertados, atordados. Deixando de lado a procedente pregunta de ata que punto o tratamento informativo está influíndo na visión que destas crueis noticias temos, hai interrogantes aos que non podemos pechar os ollos. Somos realmente os seres humanos tan bestas? Estamos tan carentes de siso e control como para embarrancar no cavorco da irracionalidade cruel? Podemos calquera de nós caer en actos tan vergonzosos, violentos, inhumanos? Habitaranos tanta violencia inexplicable como para que a demasía da tristeza se torne en ira de besta? Outro tanto se podería aplicar a condutas sociais de fanatismo e horrorosa factura: pode a inxustiza, a pobreza e o resentimento volver tan bestas a grupos, ideoloxía e relixións? A causalidade directa non pode dar resposta completa a tales preguntas. Seguro que múltiples variables coinciden arredor de individuos e grupos para que respondan de maneira tan desconcertante. Mais, sexan as moitas tristezas, a pobreza, a frustración ou a obcecación enfermiza conxugadas as que tales males causan, o certo é que non existen falsas alegrías que podan tranquilizarnos.

AS INVESTIGACIÓNS DE MEU PAI E MARTÍNEZ-CONDE

RECUPERADO TAL vez pola luz do verán, meu pai leva uns meses moito máis activo e falador. Cumpridos os oitenta e nove anos, dá longos paseos pola finca lamentando non poder dedicarse á cantidade de tarefas que se lle ocorren e recomendando moitas que urxen aos que estamos en condicións de facelas: convén podar aquela maceira, cambiar de lugar o rododendro, matar unhas edras que afogan o acivro, plantar outro limoeiro, recortar o buxo, vixiar as pólas da noceira que xa case pousan nas tellas do comedor, decidir se deixar que as tuias sigan medrando ou pinchalas de raíz... Rematada a restra de ordes, necesidades e proxectos, aproveitando unha parada para recuperar folgos, pregúntase: “Como será que se me dá aínda por estas ilusións sabendo que me quedan dous días? Porque o sentido, de momento, de todo non o perdín, sei que estou para o burato, mais aquí me tes, planificando como na primeira hora, coma se fose un mozo e non soubese que isto está acabando. E seino. Iso é o curioso. Sei que pode ser cousa de meses, como moito uns anos, e sen embargo... Como nos enganamos”. Noutro momento, sentado no banco do xardín, que é cando soe rememorar pedazos da nenez , sorpréndese e case se asusta de chegar a idade tan avanzada, e cuestiónase incrédulo se aquel neno será o vello que agora lembra e narra aqueles feitos. Ás veces queda mirando ao pasado, coma se contemplase unha representación lenta e en anacos, e parece dubidar que todo canto lle vén ao acordo pertenza a unha mesma persoa. “Co curta que é esta vida e a de cousas que lle pasan a un home. Se non soubera que son eu- porque ser eu seguireino sendo, e non? -, maldito como moito do que vivín parece que o viviu outro”, di para si e para quen o queira oír, e non se martiriza nin angustia, pero pódelle a curiosidade e di polo claro o que lle gustaría dar traza a tales enigmas.
Entre paseos e reflexións, períodos de silencio e pequenas sonecas dánlle descanso a el e a min tempo para ler. Onte, por exemplo, unha longa e magnífica entrevista que Alfonso Armada lle fixo á científica da Coruña, agora investigando en Nova York, Susana Martínez-Conde. Entre os dous galegos estableceron un diálogo telefónico de apreciable altura intelectual que reproduce con fidelidade o xornalista de Vigo nas páxinas do diario ABC. Coñecía xa as investigacións de Martínez-Conde, a súa orixinalidade achegando o mundo da maxia ás ilusións cerebrais chamara a miña atención hai anos, pero aínda así, ben estimulada por Armada, abordou as cuestións máis candentes da investigación sobre o cerebro coa humildade e o rigor que se lle piden a un científico de peso. O curioso é que dúas liñas de curiosidade das que preocupan á investigadora coincidiron de cheo coas teimas senís de meu pai: a ilusión da inmortalidade e a da continuidade. A primeira formúlaa Conde de maneira precisa: Aínda que sabemos que somos mortais conscientemente, e que todas as persoas que coñecemos son mortais, no día a día vivimos coma se foramos inmortais. Continuamente estamos disociando o noso comportamento e a nosa maneira de pensar desta consciencia da mortalidade, e incluso se podería chegar a dicir que a diario sufrimos a ilusión de que somos inmortais. É esta unha ilusión con valor de adaptación. Necesitamos enganarnos. Sabemos perfectamente da nosa mortalidade, pero compénsanos vivir o día a día coa ilusión de que somos inmortais. Mesmo sabendo que os días por contar son escasos.
A segunda ilusión trata da consistencia da nosa identidade. Somos idénticos nun eu ao longo de toda a vida? Non construiremos a nosa vida arredor de varios eu que se manteñen atravesados por un fino fío de memoria? O eu e a súa continuidade son en grande medida, tamén, unha ilusión. Nacemos e morremos ao longo da vida en varias ocasións. É coma se con cada experiencia forte, determinante, se producise un renacer, se construise un eu diferente que se comporta e enfronta á vida dun xeito novo. Un non é o que era a partir do momento no que ten un fillo, perde a un ser querido, cambia a súa relación principal. Con cada renacer, a continuidade chega a ser moi tenue ao longo do tempo. Tecemos pola memoria as teselas que nos fan ser o mesmo, pero as costuras non sempre cosen os anacos que encaixan, porque estes desfigúranse, adáptanse, invéntanse. Incluso as historias que nos contamos sobre como somos non están moi cerca da realidade. Martínez- Conde cre que é máis fácil coñecer á persoa que fomos que a que estamos sendo. Non estaría eu tan seguro. A memoria, sábeo ben ela, non é fiable, enche ocos, falsea, inventa. A visión retrospectiva tampouco é garantía de veracidade.
Meu pai non puido chegar a estudos superiores nin nunca un artigo científico de Martínez-Conde tivo diante dos seus ollos. Pero é curioso como a tantas distancias o un da outra se formulan con idéntica lucidez os problemas. E como os dous, por distintos métodos, chegan a similar conclusión: sendo conscientes da mortalidade e do cambiantes que somos ao longo da vida, para ben vivir, necesitamos da ilusión da inmortalidade e a da continuidade. Sendo varios que imos morrendo día a día ilusionámonos con que somos un e inmortal.

lunes, 24 de agosto de 2015

CRAVO PARA ESPAÑA

ALBET Pont, presidente do Cercle Catalá de Negocis, declara sen complexos : "No momento no que Cataluña reciba de oito a doce recoñecementos internacionais, non hai quen pare o proceso (de secesión) por moito que España siga negándoo". Segundo a súa información, Mas tomou a deriva do 27S porque antes fixo algunhas chamadas a mandatarios internacionais e conta coa seguridade de que unha parte determinante da comunidade internacional apoiará a independencia.
Outros argumentos en contra do proceso, zapatéaos. Que Europa non aceptará o novo Estado Catalán? Invencións: non existe tal impedimento para unha rexión que se separa, e ademais Europa nunca permitirá que os residentes europeos en Cataluña perdan os seus dereitos. Que os empresarios fuxirán de Cataluña? Contos chineses. O empresario non ten ideoloxía, simplemente desdobrarase: operarán desde España para o mercado español e desde Cataluña para o mercado catalán. Conseguindo a tranquilidade de un número mínimo de Estados diante de feitos consumados, a independencia é imparable.
Por iso, mantén, o proceso está ben fundado, sabe a onde vai e non fracasará. Polo a que á débeda se refire, España está pillada: mentres no acepte a independencia terá que comela con patacas, porque a transmisión de débeda xa implica o recoñecemento de Estado.
Verase se move as súas declaracións un optimismo infundado. O que si invita é a pensar que fixo o goberno de España no ámbito internacional. Alguén pensa que estariamos neste punto se as xestións exteriores de Madrid traballasen con diplomática intelixencia apagando os fumes secesionistas? Se Merkel empregase a súa forza tronzando de raíz as ilusións independentistas atreveríanse Mas e os seus seguidores a continuar nesta deriva sen freo?
Non digamos Obama. Pero dá a impresión de que esa táctica do goberno Rajoy de esperar a que os problemas se cozan na súa propia salsa non sempre é a máis aconsellable. Ten razón o empresario cando resta importancia a que un país non recoñeza a outro. Non pasa nada. Pero que países de peso deixaran claro que nunca permitirían un novo Estado frearía en seco aos máis ilusos dos independentistas. Se seguen é porque saben que a comunidade internacional, ao axexo, irá decantándose en función de como evolucionen os feitos.
E si, non parece unha arroutada: Cataluña que é un cravo ardendo para España pode ser un caramelo para Europa.

OCULTO DELEITE, COMPAIXÓN FATIGADA

           As noticias do verán non puideron ser máis truculentas. A falta de carne fresca para o pucheiro da corrupción – o do ministro do interior recibindo a Rato non deixa de ser un enredo infantil na galería esperpéntica das falcatruadas aceptadas como naturais-, case cada día espertamos con sucesos horripilantes. Seguro que non existe a máis mínima causa efecto entre verán, descanso de moitos, tempo de ocio e lecer e o incremento de actos que producen tanto arrepío, pero a coincidencia entre tanto contraste lévame ao síndrome de Lucrecio, ese polo que todos de algunha maneira  dicimos entre dentes e o máis baixo que sabemos: menos mal que isto lle ocorre aos demais, a outros, non a min, como tranquilizándonos sabendo que non somos nós os que padecemos delirio, machismo, agresividade descontrolada, arroutadas temerarias, un accidente mortal ou a desgraza de ter que cruzar o mar a nado para escapar da miseria ou da barbarie. Cómpre recoñecer, como di Javier Moscoso, que todos experimentamos un certo deleite nas desgrazas dos demais e  que nos gusta exercer de xuíces. Pásanos coma unha veciña que, non sendo moi de misa nos seus anos de moza e adulta, coa vellez profunda virou nunha afeccionada incansable á asistencia a canto enterro e cabodano  coñecía arredor da parroquia. Despois de lamentar a perda do finado ou finada e aclarar sorprendida que pola idade non fora o deceso – con independencia de que cumprise xa os 95 ou 97-, vestía as roupas adecuadas para o acto e acudía a el coa satisfacción íntima de ir ela quedando atrás de todos. No que toca a exercer de xuíces, sabida é o gozosa que nos resulta a charla de café sentenciado con contundencia o que conviría facerlle aos asasinos de mulleres, aos irresponsables que corren diante de touros, aos mozos que se esnafran co coche de madrugada despois de andar de esmorga e a solución drástica que cada quen coñece para acabar dun golpe coa marea de inmigrantes que se achegan ás costas do sur de Europa. Desde fóra, na tranquilidade que dá verse a distancia da desgraza, a todos se nos ocorren receitas máxicas, todos sentimos un calado alivio por non padecer  de cheo por eses males.
            Pero a maiores do deleite oculto, tamén tales sucesos nos levan á compaixón. Gústanos vernos por un anaco coma persoas compasivas, capaces de nos poñer no lugar dos pais que perden unha filla asasinada, dos que han de xogarse a vida toda por vivir dignamente. Vernos doídos de verdade, rabiosamente irados, desconsolados, fainos máis humanos e tamén serve para nos tranquilizar. Emocionarnos de maneira vicaria é un modo de nos defender do deleite oculto. Non digo que non sintamos rabia e compaixón e simpatía polos que sofren, pero si que nos resulta unha compaixón beneficiosa, rendible psicoloxicamente. Serenámonos na paz de sabernos bos e tenros de corazón, capaces aínda de entender o sufrimento dos demais. O que acontece é que, como nos dixera Sennet, a compaixón deste tipo padece de fatiga, cansa axiña, resiste pouco. Así como imos dunha alarma noutra, dunha indignación a un desconcerto, como  nos veñen ás bágoas aos ollos ou un frío nos remove o aro do lombo, de contado regresamos á rutina e inconsciencia diaria, a vida segue, cada un ha de regresar ao seu. Por máis que as noticias tráxicas se amoreen, a compaixón non medra nin promove actitudes para a solución, ao contrario: fatígase e esquece, e dá de baixa aquela tensión que incitaba a buscar algún xeito de acabar co que produce o mal. Afacémonos á noticia cruel por inercia e acabamos por abandonarnos nun lamento tan consolador como ineficaz que pouco aporta. Unímonos incluso en manifestacións cívicas de rexeite e protesta cargadas de fervor indignado, pero tamén elas se fatigan e acabamos por esquecer e regresar á inconsciencia previa ao disparo de pena que nos causan actos tan repugnantes, atroces ou inexplicables.

            É asunto moi discutido o papel que os medios de comunicación deben adoptar diante de noticias tan tristes. Abrir cada día o telexornal ou titular na primeira dun diario coa macabra e desconcertante acción dun pai que serra as fillas en anacos ou o da nai delirante que afoga ao seu bebé non pode carecer de repercusións. Que sirva para concienciar, contaxiar ou fatigar á opinión pública dependerá de variables múltiples: o nivel de sensacionalismo co que se presente, a utilización do morbo, o nivel de crítica do receptor, a forma instrutiva ou a insistencia banal coa que se manexe a información. Non sei se pode causar efecto chamada escoitar e ver aos inmigrantes arriscando a vida a nado por un vivir mellor, se narrar con detalle o asasinato de mulleres pode contaxiar a algún desalmado ou se destacar como primicia a fría violencia dun esquizofrénico  acaba por rebentar os controis que atan a outros enfermos,  pero si parece claro que tocan o oculto deleite de nos crer a salvo por ver o mal a distancia e nos confortan na tranquilizante compaixón que se vai fatigando. 

miércoles, 19 de agosto de 2015

NON NOS AGUANTAMOS


            A necesidade obriga. Pero non parece que ata tal grao coma para recuperar maneiras culturais esgotadas. O individualismo impera e todo apunta a que non terá retroceso posible. A crise que se prolonga moito máis do desexado empurrou  a unha forzada convivencia  en casas comúns a pais, fillos, noras, netos e avós. A reunificación familiar é un mecanismo de absorción da crise. O paro e a falta de perspectivas obrigou a refuxios de comenencia que resisten o que as dificultades esixen, pero sen indicios de que tal maneira de vivir tenda a unha revitalización. O modelo rachado, rachado está e nin próximas relacións laborais, sistemas de vida ou urbanismo fan pensar que se free a tendencia a vivir case en soidade.
            En tempos pasados a estrutura familiar asentaba sobre unha convivencia moi ampla. Aprender a convivir con avós, tías solteiras, pais, moitos irmáns e un tío avó enfermo era o normal. Dende a infancia experimentábase a variedade dos caracteres múltiples cos que habías de entenderte se querías resistir. As normas e prohibicións repartíanse de modo que os cativos axiña distinguían o peso dos distintos roles e status, o rendible de comportarse diante duns ou outros, a eficacia da flexibilidade e maleabilidade para prosperar entre tantos modelos. Na medida en que a familia deixou de supoñer unha unidade económica de referencia, a base familiar reduciuse á visita máis ou menos frecuente e ás reunións regradas de conmemoración acordadas, pois a dinámica de produción acompasaba necesariamente coa vida individual ou a unidade triangular (pai, nai, fillo, como exceso dous) cando non á nai soa con fillo. A arquitectura, ese reflexo exacto da configuración social, deu en edificar espazos minúsculos nos que a convivencia por riba de tres persoas xa pode resultar perigosa. Quedaron como recordo as urbanizacións de pequenos chalés con xardín, piscina comunitaria e unha cesta para que o neno probe a ver se medra coma Gasol, pero en canto se tropeza coa dura realidade de que Gasol só son dous e da mesma familia, ou o divorcio peta na porta dos corenta e pico, o chalé pasa a ser un inconveniente engadido, e maldita a hora na que se deixou o piso pequeno e bo de limpar no centro da cidade.
            Isto para os afortunados que resisten a crise sen cambios de fondura. Para os que a súa situación xa nunca foi boiante e toca agora recibir aos parados sen axuda mínima, o piso hipotecado acaba sendo un nicho de frustracións e rancores nos que hai que vivir porque non queda outro remedio. De aí os odios e indignacións que conducen a votos que aínda a moitos sorprenden sen entender que esta obriga á convivencia numerosa cando todo invita ao individualismo pode acabar levándonos a unha rebeldía traidora. Certo que os costumes variaron, que a comprensión dos maiores é infinitamente superior á de te tempos idos, que a permisividade e tolerancia están hoxe máis introducidos no estilo de vida, pero aínda así, dende hai lustros, non estamos chamados para vivir entre tantos. Todo vai cara unha convivencia minimalista: un, dous, tres e pouco máis; espacio reducido; vidas de visión fugaz; mundos que se fan cadrar en períodos ben programados, escasos, sen que dean pé á saturación. Incluso a aspiración das novas relacións parece avanzar na liña de que a perfección consiste en vivir cada quen no seu espazo mínimo e privado coa excepcionalidade de se atopar de vez en cando en territorio compartido tan brevemente como as necesidades indispensables o pidan.

            Contaba nunha entrevista a arquitecto Carme Pinós que estaba facendo unha casa moi fermosa en México por encargo duns avós. O plan da vivenda xiraba arredor da convivencia de varias xeracións. Estaba tan sorprendida da petición que non se imaxinaba que alguén puidese facerlle tal encargo aquí. Por unha razón simple, dicía: non nos aguantamos, ninguén parece querer vivir en familia, e se o fan, mátanse.  Que nos aguantamos menos demóstrao a facilidade coa que nos divorciamos, desesperamos se algo non vai á primeira, axiña atopamos razóns de peso para desfacernos dos vellos ou nos illamos no mundo propio en canto as relacións deixan de ser útiles. Que nos necesitamos comprobámolo cando trona e hai que buscar apoio, teito, calor, agarimo. Que nin a crise mudará o novo modelo de relación familiar, no parece ofrecer dúbida. En canto os mini traballos dean para ir tirando ou a pensión xa non sirva para manter a máis de tres, todo indica que volvermos aos espazos mínimos onde nos apañaremos na nosa mínima soidade. Porque parece que, con ser esaxerada a boutade de Pinós, , algo de certo hai en que non nos aguantamos, que ninguén quere vivir en familia, e se o fan, acaban matándose.

domingo, 16 de agosto de 2015

RIR, FALAR E DARSE BICOS

É un segredo que nos custa admitir. Levámolo oculto e disimulamos nel con mil habilidades, distraccións máis ou menos intelixentes clasificadas como realistas. Incluso nos resistimos e avergonzámonos cando se manifesta ou tememos que os outros nolo poden descubrir. Pero se non somos covardes, se miramos dentro non nos queda outra que aceptar que nos acompaña en cada unha das decisións. Se exceptuamos a algúns psicópatas de difícil interpretación, a todos nos move a tenrura, aínda que nos venza a covardía e o orgullo de non querer admitilo. O máis bardallas, aquel que aparenta máis dureza, aqueles que reducimos a superficiais tampouco escapan á lei do segredo máis íntimo: buscamos amor, aínda que por temor non se dea nin reciba coma se debera. Sándor Márai díxoo na Muller xusta cunha precisión admirable: " A maioría da xente non pode dar nin recibir amor porque é covarde e orgullosa, porque ten medo ao fracaso. Dálle vergonza entregarse a outra persoa e aínda máis renderse a ela porque teme que lle descubra o seu segredo... o triste segredo de cada ser humano: que necesita moita tenrura, que non pode vivir sen amor".
Que tan principal necesidade se traslade co paso dos anos e maior formación ao baúl dos segredos non se sabe ben a que se debe. Porque aos nenos non parece que lles custe tanto admitilo. A un preguntábanlle que era vivir e contestaba con rotundidade: vivir é rir, falar e darse bicos. Unha síntese directa e sen verniz do que tanto agochamos; unha maneira aberta, valente e libre de aceptar a nosa esencia. Co paso dos anos, pola contra, coma se coa responsabilidade e a obriga de dar a talla diante das esixencias máis realistas nos atemorizaramos, a auténtica necesidade relégase á ocultación propia dos segredos que nos avergonzan. Nin rir nin falar nin darse bicos resisten a comparación de outras aspiracións aireadas que gozan de maior prestixio e brillantez. Vivimos nun acordo tácito de que o importante, o que se debe mostrar son outros méritos e logros. O segredo queda para iso: para permanecer oculto, sen lle dar saída, como máximo permitindo que vexa a luz por boca de nenos ou poetas, pero sen contar nunca onde realmente se cocen os asuntos de peso, coma se a tenrura e a necesidade imperiosa de dar e recibir amor fosen un estorbo que convén eludir, se cadra guiados pola mala precaución de que ninguén nolos pise.

QUEN MENOS MEDO META

              Antes de se disciplinar polo paseo da pedra e da auga, tal e como nolo presentan esas escasas fotos nas que o deixan ver con xesto de velocidade e esforzo controlado, Rajoy xa o sabía. Tal vez os seus asesores caeran na conta e planificaron con todo detalle a estratexia: os contrincantes das próximas eleccións teñen que dar medo, moito medo, quen máis medo dá, perde. E aí temos ao presidente máis temperado, o que mellor deixa amolecer os problemas no seu propio caldo,  explicando con meridiana claridade que fóra del non hai salvación. O seu proxecto non marabillará, non activará exultantes cánticos de alegría e optimismo, pero sen el todo irá a peor. Velaí a lección a repetir nos próximos meses e que os demais partidos deberán contrarrestar se non queren verse desbordados por un ciclista nada explosivo, lento, ao seu ritmo, pero nunca tentado a baixarse da bicicleta.
            Se algunha verdade parece incontestable é a de que a repetición acaba por ser efectiva, con independencia do grao de verdade do que se repita. A experiencia así llo demostra ao partido no goberno e por iso non abandona. Certo que non pode ser completamente falso o que se di, que algún elemento de engado ha de haber no que se propaga, pero aceptado un fío do que tirar, o caso é repetir con descaro a verdade a medias, acabará calando na opinión pública. Así está sucedendo coa melloría económica, principio fundacional do discurso sobre o que se sustentará a campaña dos populares. Pouco importa que se estea acabando coa caixa para os apuros da seguridade social, que cada vez os parados reciban menos prestacións, que ao tempo que medran as exportacións tamén o fagan as importacións, que as desigualdades crezas de maneira escandalosa, que os ricos non paguen impostos, que a clase media estea sendo duramente castigada, que a pobreza extrema se eleve de maneira inadmisible, que os mozos continúen nun nivel de paro alarmante, que o emprego que se crea sexa de calidade pésima e salarios miserentos ou que o futuro da débeda pública e a o mantemento das pensións lles poñan os pelos de punta aos economistas. Está repetido por activa e pasiva que a situación económica entrou na boa vía e non queda outra que admitilo. Os detalles non interesan. O que conta é o enunciado groso, en bruto: melloramos, estamos no bo camiño, a recuperación chegou para quedar.
            Asentado este principio, o razoamento posterior vén ditado polo sentido común: se non queren paralizar o que vai na boa senda, frear este ritmo que comeza a coller velocidade, non enreden, non xoguen con lume. Aí está Greza. Aí teñen aventureiros inconscientes, atrevidos e puerís que proban a meigos sen coñecer de que pasta está feita a política. Dar un paso cara adiante custa suor e bágoas. Retroceder ao abismo non custa nada, só un voto de rabia, irracional, rancoroso. Sexamos sensatos. Aceptemos a realidade. Ninguén pode ofrecer máis. Somos imperfectos, din desde as cabezas pensantes do partido que aspira a seguir mandando, claro que andamos en corrupción e pecamos, quen non, pero ninguén coma nós sabe tratar con estes  avezados gobernantes que dominan  Europa, ninguén entende mellor aos que realmente controlan a agulla de marear: os donos dos cartos. Sigan confiando en nós. O traballo será ruín, os servizos públicos iranse deteriorando, con certeza torceremos cara unha actividade privada con máis peso na sanidade e nas pensións, pero... prefiren que nos chantaxeen, que nos poñan contra as cordas, que non nos financien, que nos pasen polo nariz de novo que vivimos coma lacazáns por riba das nosas posibilidades e nos poñan en tres semanas aos pés dos cabalos, perdón, dos mercados?

            O medo é libre. Exemplos para nos mirar temos de sobra. A táctica do goberno non se agocha: intentarán por tódolos medios facernos saber que son os únicos que non dan medo; nós veremos se estamos tan tolos como para optar por partidos que serían un perigo evidente. Fóra deles, todo é medo. Con eles, alegrías escasas, pero polo menos sabemos que gozaremos do malo coñecido. As votacións gánanse na medida en que se convence ao votante de centro. O votante de centro é aquel que foxe do medo que paraliza, o que nos obriga a recapacitar e votar con sentidiño. Por iso os ciclistas non explosivos buscan adestradores conservadores. Aqueles que se aplican en descubrir onde están os  medos dos votantes de centro e intentan por tódolos medios facerlles ver que só na súa opción se poden aplacar. Os corredores que compiten con Rajoy, a pesar de non ser o actual presidente ciclista que ilusione nin de vistoso estilo, téñeno complicado: deberán demostrar que non se esnafran contra o chan co primeiro acordeón ou con vento lateral, proba suficientemente superada polo paseante da ruta da pedra e da auga. Nas próximas eleccións non ganará quen máis ilusione – as ilusións andan á baixa-  senón o que menos medo meta.

lunes, 10 de agosto de 2015

AMBULATORIO

               No ambulatorio reúnese toda esa xente que forma parte do que eu chamo territorio sintrom: o medio rural no que resisten pensionistas cos achaques propios da vellez, grande parte deles recibindo anticoagulantes para que o corazón faga fronte da mellor maneira aos últimos anos. Van ao ambulatorio como  lugar obrigado de encontro onde se participa ao veciño da desgraza última, da operación inmediata ou do deterioro lento que no día a día vai apagando toda esperanza. Na espera coméntanse os temas de actualidade, pero sempre predomina a decadencia do corpo, as maneiras de mellor combater a dor, as virtudes e defectos do sistema sanitario.
            Os enfermos e acompañantes axiña coñecen os xeitos de actuar de cada profesional. Saben os horarios nos que van tomar café, se un tarda máis ca outro, dos seus caracteres, do tempo medio que soen dedicar a cada paciente, da eficacia dos seus remedios. Durante a última espera na que estiven de acompañante, ao meu carón comentaban sen descanso dous homes e unha muller, cada un case representante modelo de tres maneiras de se enfrontar á espera, á enfermidade e á vida. O home que parecería máis novo – non superarían  os oitenta-, gordo, colorado, arrimado a un bastón e acomodando unha viseira na cabeza de maneira mecánica, atendía máis falaba, mantiña un riso suave e indefinido. Nas poucas veces que emitía opinión facíao con seguridade, coma unha sentencia ben meditada, indestrutible: ninguén lle ía facer cambiar de parecer, el xa observara e matinara o suficiente como para non necesitar confirmación ou recompensa de ninguén. Sobre a enfermidade mantiña que mentres non houbese dor, nada debía alarmar, que viñamos para morrer estaba escrito; sobre a atención  do persoal sanitario a súa satisfacción non se quebraba por máis que outros o pretendesen: nunca tan ben tratado estivera, nunca tempos mellores coñecera: a rico xa non aspiraba, para comer dáballe a pensión (mágoa non poder comer o que o corpo lle pedía) e o dito: morrer había que morrer. Só unha miga de pena se lle escapou entre o seu epicúreo discurso: non tódolos fillos e netos tiñan traballo, aí si se vía unha sombra que lle alodaba o seu mirar tranquilo á espera  da vez para controlar o sangue que xa non conserva a forza de cando un é novo e, como resulta lóxico, vai en decadencia coma todo ser vivo.
            O seu acompañante masculino, pola contra,  ve en todo canto o rodea motivo de indignación e ira. Fala de maneira agresiva, xura, non se lle escoita frase sen estar manchada de groserías, critica canto ve ou lle vén á cabeza e maldí a sorte que lle tocou. Operárono da vincha, tamén da próstata, e os especialistas de Santiago escaravellaron nel canto quixeron para deixalo peor do que estaba. Mala a hora na que aceptou que o operasen. Tivo dolor, teno, non mellorou nada, os medicamentos que lle prescriben resultan inútiles e as vergonzas polas que pasa a súa hixiene persoal (el non o expresa así) debería sufrilas o inepto do médico que o operou. E aquí, na espera, leva un montón de tempo, pasan da citación xa máis de media hora, son todos uns lacazáns, o único ao que veñen é a darlle á lingua e pasar a mañá nas cafeterías e, por suposto, non saben absolutamente nada sobre como solucionar enfermidades. Os políticos son todos uns ladróns aos que habería que aforcar de inmediato. Os médicos unha raza de desaprensivos malfeitores empeñados en amargar a vida dos pacientes. O mundo un lugar noxento no que só viven ben os vivos e maliciosos, entre os que, por desgraza, parece, el non se atopa.

            A muller mantiña o seu discurso monótono e canso con independencia das sentenzas pacifistas ou as bravatas agresivas dos seus acompañantes. Da súa mirada, postura e  voz non saía unha palabra máis alta ca outra. Do seu ton monocorde só se podía escoitar nun fío case imperceptible  o lamento dunha vida sen folgos, acabada, seca, chea de pesar. O dolor indefinido que a paralizaba non era quen a poder describirllo a ninguén. Aínda ningún médico dos moitos que recorrera dera coa localización e características do seu mal. Unha dor insoportable esténdeselle ao longo do corpo, dende as nádegas ao ombreiro, cortándoa coma se fose un coitelo mal afiado, porque a esgaza, racha nela por dentro dunha maneira insufrible. O peor, laméntase, con ser tanta a dor, é que aínda é hoxe o día e a hora que ninguén lle deu co mal. Será cousa do demo. Xa se resigna. Para os anos que lle quedan acepta que terá que morrer con esa dor. Se polo menos deran con algún remedio para calmarllo... E ignora canto din os homes. Segue coa súa ladaíña dolorosa. Maldí sen freo o veciño agresivo. E escoita sen perder o sorriso, con calma, o home máis temperado. Chaman  a muller á consulta. O agresivo xura  solicitando explicación de a ver a que hora entrará el. Nada que facer non ten, pero...