ESPAZOS MORTOS DE RISA

            Non sei se será exacto o que di Roberto Centeno, que España contén dentro de si varias Grezas e que acabará estoupando, pero vendo a cantidade de espazos mortos de risa que só parecen servir para os paxaros se cadra non anda tan equivocado. Durante a época na que se pensaba que progreso cultural era inaugurar auditorios, piscinas, polideportivos, bibliotecas e institutos de ensino medio en cada concello onde os votantes se poñían de uñas, políticos, arquitectos e construtores dedicáronse con emoción a encher de contedores a xeografía galega e española. Será raro o alcalde de calquera signo político que non caese na tentación irresistible de entrar á competencia por ter un auditorio máis moderno, un campo de deportes máis grande ou instituto máis cerca da casa cós dos veciños. A competitividade localista mediuse no número de inauguracións, na cantidade de contedores culturais e agora monean tristes sen actividade algunha nin recursos nin imaxinación para darlles utilidade.

            De todas, a pelexa máis compresible e xustificable foi a dos institutos de ensino medio á beira da casa. Outro tanto se podería dicir das bibliotecas públicas. Servizos tan imprescindibles non se pode comparar con piscinas no medio do monte para as cabras, auditorios para unha ducia de xubilados ou centros de exposicións onde nunca se colgou un cadro. Achegar o ensino público aos cativos, eliminando horas de autobús, parecía unha razón de peso, aínda que ás veces abusouse e creáronse centros sen a planificación mínima, causa de que agora anden moitos á busca de estudantes, as aulas soas non serven para nada. Con ser isto un gasto inútil, hai outros moito máis evidentes nos que non se repara e que son proba evidente dun malgasto e ineficacia palpables.

            Centrémonos, para non esbardallar en exceso fóra de rego, nunha actividade tan necesaria e na que existe un consenso absoluto: a necesidade de que a mocidade faga deporte, que dedique boa parte do seu tempo a socializar e cultivar o corpo con actividades físicas, sexa danza, deportes en equipo, individuais, competitivos, cooperativos, tradicionais, os menos coñecidos. Para que tal propósito se poida realizar, precísanse campos de deporte. Durante épocas – e aínda algúns hoxe o repiten mecanicamente- o argumento máis socorrido para explicar que non se levan a cabo tantas actividades como serían aconsellables xiraba arredor da falta de espazos. Unha xustificación fácil que se comprobou non era  a esencia do problema. Hoxe sobran espazos para realizar deporte. Non só polos propiamente dedicados por concellos e outros organismos para tales fins, senón porque a administración empéñase en desaproveitar os recursos á súa disposición cunha alegría inmensa, coma se realmente foramos ricos, non estiveramos aforrando en necesidades esenciais.

            Hai tempo que manteño que é unha auténtica pena ver os magníficos centros deportivos, abertos e pechados, dos centros escolares completamente desaproveitados ao longo do ano, xa non digamos durante as fins de semana e vacacións. Resulta tan difícil a xestión deses campos de deporte e outras dependencias? Sería tan custoso? Paseo por barrios nos que os rapaces pasan de largo á carón das vallas que cercan solitarios e tristes campos de baloncesto, balonmán, fútbol, ximnasios , bibliotecas mortas. Parece difícil de entender como un barrio de sete ou oito mil habitantes pode contar con tres centros escolares públicos de diferentes niveis, cada un coa súa biblioteca, existindo incluso outra máis pola que se pelexaron a morte votos definitivos en determinadas eleccións, e pasan os veráns inactivas, esquecidas, incomunicadas cos habitantes coma se cada institución pechase en si toda función e responsabilidade.

            Eses espazos mortos por falta de uso dan pena porque son a confirmación de que o problema non é tanto de falta de lugar físico canto de xestión sobria, aforradora, integradora; de dinamización do deporte ou da cultura. Se contaramos cunha rede de persoal ben tecida, potenciada polos concellos – este si debe ser labor da administración máis próxima-, e desaparecese a rixidez que obriga a pechar a cal e canto toda actividade unha vez que rematan as clases lectivas, a vida deportiva e cultural estarían máis que sobradas de lugares onde o lecer puidese ser instrutivo e creativo. Se gran parte do problema deste país é o enorme peso de duplicidades e inutilidades políticas, hora vai sendo hora de saber aproveitar ao máximo os magníficos recursos públicos que poderían, con flexibilidade e racionalidade, dar uso a cantidade de espazos que nunca deberían estar, por inactivos, mortos de risa.