domingo, 28 de diciembre de 2014

POR VOSTEDE, SEÑORÍA

MOITOS andabamos coa mosca detrás da orella. Que a xustiza ás veces parece un chachondeo non se debe dicir, abonda con Pacheco na cadea, pero para desconfianzas sobran motivos. Por lego que un sexa no dereito, a pouco que aplique a intención pode descubrir manexos, dilacións, apelacións, prescricións e sentenzas que fan dubidar da separación de poderes e, sobre todo, dan indicios sobrados de que unha elite de privilexiados manexan a democracia e a xustiza na defensa dos seus intereses. Por iso moitos desconfiabamos que no proceso do caso Nóos a infanta Cristina quedase libre de po e palla. E non por prexuízos gratuítos, senón porque a actuación do fiscal, da Axencia Tributaria e dos avogados do Estado parecía ir claramente nesa dirección. O iter desas institucións e máis o de moitos medios non deixaba dúbida: a presunción de inocencia é sagrada en dereito, por ser infanta non se lle debe anular nin unha garantía e a xenreira ideolóxica (as manobras políticas) non se pode traspasar ao campo da xustiza. Con tales argumentos xustificativos malo sería, pensaban, aínda que houbese que acollerse á doutrina Botín con pinzas, non librar do xuízo oral á infanta.
Pero non foi así. O xuíz Castro ditou un auto polo que se ha sentar no banquiño dos acusados para que un tribunal resolva se cometeu un dobre delito fiscal. E non lle treme o teclado para razoar que a presunción de inocencia significa exactamente investigar as sospeitas ata que estas se desvanezan ou se tornen en indicios racionais; que as garantías de instrución neste caso, en comparanza con outros axustizados, chegaron ao grao de hipergarantías; que a aplicación da doutrina Botín, con independencia do seu fundamento xurídico, non se sostén neste proceso; e, amparándose no artigo 31 da Constitución, segundo a cal todos os cidadáns están obrigados a contribuír ao sostemento dos gastos públicos, lembra que a evasión impositiva non prexudica en puridade á facenda pública senón ao indeterminado colectivo dos cidadáns.
Por iso o xuíz Castro, contra vento e marea, con dignidade e brillo exemplares, dita o auto. E non se me ocorre mellor brinde para este Nadal que por un xuíz capaz de regalarnos a esperanza de que, por máis que as elites sexan expertas en torcer a lei, sempre queda unha regaña de luz na xustiza pola que podan acabar sentados no banquiño dos acusados. Por vostede, señoría.

PUBLICADO EN EL CORREO GALLEGO

CEA DE ALTO RISCO

A Sánchez Ferlosio sempre lle sorprendeu iso que se dá en chamar “encontro de alto risco” referido a partidos de fútbol. El, tan crítico co deporte, non sae do seu asombro cando analiza tal despropósito contraditorio. Algo semellante me ocorre a min coas ceas de Nadal. Que a festa do ano máis centrada na familia case esixa decretos antidisturbios para que se acomoden e soporten os familiares non deixa de ser un paradoxo cómico. Como cando lean isto xa superaron a primeira parte da proba e van - animosos ou desgastados, iso xa non o sei- cara a segunda volta de euforia e ledicia en ano vello, aninovo e Reis Magos, recórdolles algunhas consideracións que non deberiamos esquecer para saír o menos prexudicados de tanta tenrura, bondade e paz concentradas. 
Saben que sempre foi preocupación dos expertos que se encargan de que non se nos esfole a boa vida axudarnos para que comamos e bebamos pero non engordemos máis do debido. Cadrar o círculo consiste en seducirnos e tentarnos con toda clase de manxares e lambonadas, ceas exquisitas, pero ao tempo protexendo a liña delgada da figura esvelta, deusa da beleza e harmonía actuais, pois rachadas ou engrosadas entramos no inferno da fealdade enfermiza. Así pois, analistas en cociña, especialidade neste momento de máis peso que dedicarse á investigación sobre o cancro, encárganse nas previas ás ceas e comidas pantagruélicas de nos ir enchendo o desexo e a boca de zumes embriagadores: mariscos, pescados, carnes roxas, aves voadoras, polos cebados, xamóns chegados do sur, patés de países veciños, queixos únicos, améndoas, figos, doces de tódalas comarcas, azucre puro, mazapáns, pasas, larpeiradas as que se lles ocorran, viños e licores, que combinados han de aparecer en toda mesa que participe do espírito destas festas. Pratos máis ou menos elaborados, abundantes sempre, compiten para reunir arredor deles a familiares que veñen de tódalas partes á casa por Nadal. O orixinal e enxeñoso radica en preparar as mellores mesas e ao tempo que ninguén engorde. Primeira regra: coma moito, ben e de todo e non engorde. 
Pero axiña outros expertos se decataron que non todo é comer e manter a figura. Como as rabechas, enfrontamentos, enfados, fuxidas, ameazas, prantos e desenlaces pouco edificantes son frecuentes ao se encontrar tantos familiares, xa non só os de sangue, ben coñecidos con teimas e neuras, senón os políticos, eses incorporados por mor de casoiros, arrimos estables ou momentáneos, as festas esixen outras recomendacións. Por iso os coñecedores destes conflitos se apresuran a nos impartir doutrina enlatada para que todo resulte máis levadeiro. Se observan, os suplementos dos grandes xornais ofrecen nestes días consellos a patadas para que saibamos superar ou previr este tipo de desacordos. Coma un partido de alto risco. Que debemos ir preparados para as barras de ferro, fungueiros, navallas e botellas coas que nos poidan atacar os do fronte sur, grada de río ou fondo norte. E así, coa mellor filosofía do axúdate axiña a ti mesmo, unha serie de normas nos preparan para acudir a estas comidas e ceas nas que o espírito de concordia, amor e regalo son o pan de verdadeiro alimento. O primeiro paso para non dalo en falso será unha boa estratexia xeopolítica. Sentar o cuñado de Podemos á beira do fillo máis vello amante confeso de Martínez-Pujalte pode acabar cos restos de polo de Vilalba voando por enriba da avoa e dando en pleno rostro da nai que pretende atallar como sexa batalla tan inapropiada; xuntar á filla envexosa e resentida a carón da cuñada enxoiada e sobrada de modelos porque o seu marido sabe manexarse cal pequeno Nicolás entre as amizades valedoras, seguro que conduce a palabras afiadas coma subelas que atravesan de punta a punta da mesa un frío silencio cada vez que a triunfadora recita o prezo da última prenda mercada e a resentida, os ollos brillantes en auga encarnada, resposta con pedras suficientes coma para lapidar na máis feroz lei islamista á adúltera confesa. De aí a importancia da boa colocación na mesa, cal cea diplomática cun delicado obxectivo de chegar a un tratado de paz. 
E aínda máis. A xeopolítica da colocación na mesa non é suficiente. Necesitamos técnicas psicolóxicas para saber cambiar de conversación, ser asertivos pero non causar agravios, rir sen parar para que todos podan sentirse acollidos e demostrar habilidade diante do diálogo ofensivo, estúpido ou banal. Hai que aprender a facerse o bobo, a non contestar, saír pola tanxente, dominar a resposta con pregunta e pospoñer con xeneralidades ou tempo lento a curiosidade do veciño. Intelixencia para non acabar coma nun partido de alto risco. Porque xa saben: así como o fútbol é a maneira de amigarse entre cidades e nacións, pero con partidos de alto risco, as festas do Nadal son o cumio da harmonía e cariño familiar, pero convén ir aprendidos, porque no momento menos pensado o tío de ultrasur saca a navalla que levaba agochada.



PUBLICADO EN DIARIO DE PONTEVEDRA

sábado, 20 de diciembre de 2014

O PEOR DA FAMILIA

TERÁN oído que quen non tivo unha infancia feliz non gusta do Nadal. Ou que aqueles que padecen por desequilibrio, inxustiza ou fracaso, tropezan estes días co cravo que os espeta máis fondo na súa dor. Seguro que saben de moitos que senten a urxencia de fuxir nestes días para esquecer, para non se enfrontar, para burlar o reto de se atopar cos seus, cos máis achegados, que son moitas veces os que máis nos irritan por situarnos diante do espello no que non nos queremos mirar. Regresa o Nadal. Coas súas aparencias, farsas, simulacións. Co seu ambiente doce de máis, enganoso, efémero. Regresa o Nadal, outra vez, sempre, nunca se irá, porque, digamos o que digamos, un alivio é imprescindible; unha parada cómpre para recordarnos a esencia: que é na axuda, no afecto, no regalo, na confianza, na incondicionalidade, no morno do arrimo e do conforto onde realmente vivimos ben, por máis que se antolle prefabricada ou de verniz que renxe esta manifestación comercializada. Volve o Nadal, a chamada da familia que é a nai de tódalas neuroses, a salvación e refuxio de tódalas amarguras.
Non recorrerei a Tolstoi. Sábese ben, sen necesidade de citas, que cada familia está rexida por unha dinámica propia e intransferible. Os cambios sociais obríganos a ampliar a mirada e ver familia onde antes nin o pensabamos e a esquecer que algunhas nas que vivimos xa non volverán nunca máis. A forma, estrutura e xerarquía familiar mudan. Determinados patróns estalan e outros van cristalizando na medida en que o traballo, a falta del, o apoio económico, a transmisión de patrimonio ou tendencia cara o individual van penetrando no enramado social. Pero a pesar dos cambios e transformacións, o vínculo familiar segue mostrando solidez. As festas deste tempo, que no inicio obedecían aos cambios de estación polo peso agrícola, despois foron conformadas pola fortaleza excepcional do cristianismo e agora se amasan nunha mesturanza ecléctica, demostran o apego perpetuo que os humanos sentimos pola ruptura e creacións de momentos únicos. O de agora vén para nos reconciliar coa fame de paz, de amizade, de acougo e coidado no seo dos que nos trouxeron, criaron e amaron. Uns días especiais para volver á dinámica familiar, esa que ás veces parece tóxica ou insoportable. Porque xa se sabe que só hai unha cousa peor que ter familia: non tela. Que pasen unhas boas festas.

PUBLICADO EN EL CORREO GALLEGO

TRES NOVELAS DE MODA

En castelán, as novelas que máis se promocionan e coñecen neste fin de ano son as de Javier Marías ( Así comienza lo malo. Alfaguara), a de Javier Cercas (El impostor. Literatura Random House) e a de Antonio Muñoz Molina ( Como la sombra que se va. Seix Barral). Son os tres autores sobradamente premiados e recoñecidos, tamén, claro, promocionados e publicitados. E os tres, non admite discusión, indiscutibles narradores de talento. 
Javier Marías escribe outra entrega pulida e case obsesiva na súa indagación detrás de ata que punto se debe calar para deixar algo impune. Demostra de novo a súa persistencia nesa prosa tan súa, reiterativa, chea de reviravoltas de razoamento e de decisión moral, impecable na construción, perfeccionista na linguaxe, con débedas, creo, ao seu admirado Thomas Bernhard. O pequeno Shakespeare en español prolonga e riza coa pausa case pedante que o caracteriza a trama ben tecida para ila destecendo cun tempero e paciencia admirables. É ben certo que non é Marías dos escritores que permite que os personaxes ou calquera elemento exterior o perturbe. El controla a escritura como quere, permite deixarse ver e agocharse como lle convén ao libro, que permanece do inicio ao cabo baixo o seu absoluto control, sen miga de emoción desbordada, de magma volcánico incontrolado. Marías preme na prosa e fíltraa ata que zumega o líquido xusto que pretende, nin doce nin amargo, nin obsceno nin pudoroso, equilibrado, racional, calculado. Así comienza lo malo lévanos a través dunha trama algo rebuscada e por veces incluso truculenta ás teimas do autor ben anunciadas nos seus artigos: os mentiráns que se transmutan despois da guerra civil, os segredos que a todos nos fan ser, a fuxida dos infortunios, a inutilidade ou necesidade de rastrear vilezas, a medida exacta entre saber e non saber. Todo para seguir sen saber demasiado, porque como acostuma a dicir citando a Faulkner: escribir non é máis que acender un misto na escuridade para comprobar que seguimos a escuras. E ao seu ritmo, claro, pois xa se encarga de escribir na novela sobre a demora do que conta, que “tiene que ser a su ritmo y manera. Ese es el privilegio del que cuenta, y el que escucha ninguno, o solamente el de marcharse”. 
Cercas elixe o caso do impostor Enric Marco, que fixo crer a medio mundo que el estivera nun campo de concentración, erixíndose en conferenciante, defensor, cabeza visible dos superviventes daquela traxedia horrenda, para escribir un ensaio novela orixinal e cativadora. A clave do magnetismo desta historia está no contrapunto, non na harmonía, tal e como aquel personaxe de Mann, iracundo detractor de Wagner, trastornado admirador de Bach, lle insistía á súa alumna: o contrapunto, a esencia da arte e da beleza está no contrapunto. E aquí Cerca lógrao ao intercalar a descarnada loita persoal por descubrir ata onde chega a súa impostura coa obxectividade posible detrás da vida do gran impostor. Unha tensión e ritmo trepidantes envólvennos nun torrente de historia recente, nun mar de dolor e necesidade de afecto, na capacidade de enganarnos e mentirnos, de inventar e tapar. Atrapados nas trampas que nos tenden a vítima dende o punto de vista moral e a testemuña dende o intelectual aceptamos a impostura de Marco. Atrapados no medo convertémonos todos en impostores con máis ou menos éxito, sendo ou non os putos amos, como o fillo de Cercas, a quen mete con habilidade na historia, sentencia. Realidade, ficción, a realidade mata, a ficción dá vida, dilemas aos que se vai enfrontando en musical contrapunto un Cercas en cada obra máis arriscado, máis entregado, máis el, máis investigador, máis capaz da ficción. 
Muñoz Molina tamén elixe un personaxe sobre o que investigar. E tamén utiliza a súa propia vida coma contrapunto. Pero así como Cercas logra una conexión perfecta entre o personaxe investigado e o contador, Molina paréceme que fracasa. A historia sobre o asasino de Martin Luther King que se refuxia escapado durante algo máis dunha semana en Lisboa nunca acaba de parecerme suficiente como para xustificar a mellor e máis lograda parte da novela: aquela na que conta a súa relación coa cidade, co proceso creativo e, ao fin, coa súa vida daqueles anos nos que pasou de funcionario en Granda a escritor de éxito. É de grande mérito como o autor se deixa espido diante do lector. “A punto de cumplir 31 años yo era un adolescente hosco y tardío que aparca la mirada y se esconde en su cuarto para rumiar los agravios sufridos y buscar en la literatura y la música un refugio contra la realidad, instalado en la conformidad y el disgusto”. Aquí se resume a mellor veta desta novela escrita, para dicilo coma Umbral, por un escritor dos que escribe coa facilidade coa que se mexa cando hai moitas ganas, pero que neste caso forzou a conexión entre a minuciosa investigación dun fuxitivo coa valentía de se mostrar auténtico. A conexión Memphis con Lisboa funciona mal. A de Lisboa con Granada moi ben, pero así sóbranme duascentas páxinas. En resume, tres novelas que cumpren á perfección o que Molina escribe na súa: unha novela escríbese para confesarse e para esconderse. Os tres se confesan, os tres se agachan.



PUBLICADO EN DIARIO DE PONTEVEDRA

lunes, 15 de diciembre de 2014

ENTREVISTAS CON FUNGUEIRO

Algo estase movendo. O nivel de fastío da poboación inquieta aos acomodados gobernantes e institucións. A ameaza de que novos partidos rompan o monopolio bipartito existente mete unha miga de medo nas actitudes e comportamentos tan groseiros da pestilente corrupción. Nada, por outra parte, que non crean que poden deter e superar, para iso traballan incansablemente plumas e voces adoutrinando con que máis vale malo coñecido que bo por coñecer e que todos somos iguais diante da tentación. Dúas falacias que non deixan de ter algo de razón, pero que son falacias: non se segue necesariamente que da loita por máis transparencia e controis nos mecanismos democráticos deba seguir a inestabilidade nin inútil é unha opción ideolóxica porque non quede libre de mazás podres. A irrupción de Podemos xa puido algo: obrigar a partidos maioritarios e medios de comunicación a fiar fino detrás da podremia. Empezando por eles, claro, aos que non lles arrendo as ganancias, remexeranlles cada noite no caldeiro do lixo para analizar os restos orgánicos, plásticos e e vidro. E paréceme ben. Mecanismos de control rigorosos sen excepción, e máis para quen presume de potencialos. 
Un síntoma deste cambio tamén chegou ao xornalismo durmido. Afeitos a programas cómodos, os entrevistadores vivían na confortable simpatía de aceptar vaguidades e simplezas por parte dos entrevistados. Os líderes políticos adestrados nunhas frases feitas, moi correctas, atentas a contentar á maioría, respondían canadas de sorrisos e xeneralidades que pouco os comprometía ou, na súa ambigüidade, lles deixaban abertas saídas múltiples. Despois de décadas nas que o xogo das preguntas e respostas parecía petrificado, sen posibilidade de ruptura, a chegada destes profesores descarados aguzou o enxeño entrevistador e brillan os primeiros lóstregos de entrevistas como é debido: a cara de can, ben preparadas, incisivas, aclaratorias. 
Ana Pastor deu primeiro. Cun labor documental ben elaborado, enfiando cada argumento ata o remate, perseguindo cada carreira coma un bo can de perdices, acurralou a Pablo Iglesias ata facelo tremer. Non basta con boas intencións, acabamos entendendo todos ao remate da entrevista, predicar e dar trigo esixen algo máis ca principios simples e aceptables por todos. A clave política non está só nos obxectivos cara onde ir, senón na maneira como se pensa chegar aí. E tal foi a sacudida, que o propio entrevistado entendeu que xa non lle chegaba con pico de ouro para andar de televisión en televisión. Esa entrevista obrigouno – a el e ao equipo- a pensar seriamente en que había que se preparar, buscar asesores económicos, estudar detidamente os números, porque hai entrevistadores que saben preguntar, xa non abonda co xogo ben dominado no que se lle tapa a boca a dous acomodados políticos “da casta” habituados a asistir a debates coma quen vai de charla de café. 
Inspirado na frenética e ben artellada entrevista de Pastor, Sergio Martín, con idéntico entrevistado, utilizou armas semellantes, só que co inconveniente de contar cuns xornalistas de apoio inútiles e romos. Tamén el se documentou, presentou gráficos, proporcionou datos para que o espectador puidese valorar e someteu ao entrevistado a un rosario de preguntas afiadas e dolorosas, como deben ser aos que din queren e saben ocuparse dos asuntos públicos. Ata aquí, mérito e simpatía tanto para os entrevistadores coma para o entrevistado, valente e arriscado atrevéndose a dar a cara diante de preguntas nada amañadas, aclaracións sen panos quentes, vontade de clarificación diante do espectador, pois de entender se trata.
 Existiu, sen embargo, en ámbalas dúas entrevistas un ton de agresividade, de linguaxe non verbal, de xuízos de valor, de discusión ideolóxica, de impertinencia e esixencia que non sei se é bo xornalismo. O que non xustifica dende o meu punto de vista que se pretenda castigar a Martin. Prefiro un entrevistador insolente a un manso. E se por aí van os tiros do novo xeito de entrevistar, adiante. Algo de irreverencia non vén mal. Algo de incomodidade han de padecer os que nos viñeron embobando con simplezas e mentiras programáticas que tanto servían para un cosido coma para un descosido. Agora ben, a medicina haberá de ser para todos. Ardo en desexos de ver idénticos desplantes, xestos de incredulidade, desaprobación, de premer e impacientar, incluso ridiculizar a Rajoy tal e como se lle fixo a Iglesias. Chegou o momento de acurralar sen piedade a todos. O que sospeito é que se tal método se impuxese, para algúns, para os que van abrindo camiño, a estratexia variaría. A eles agardaríaos o entrevistador cun fungueiro, obrigaríaos diante da pregunta a dicir si ou non, e se si, fungueirazo, e se non, dous fungueirazos.



PUBLICADO EN DIARIO DE PONTEVEDRA

ALGO ESTAMOS FACENDO MAL

OS datos confirman o percibido: a cada paso fálase menos galego entre a mocidade, o tramo de idade que vai ser decisivo na conservación da lingua. Entre que nacen poucos nenos e que os que nacen instálanse confortablemente no castelán, o futuro parece claro. As causas desta dramática (ou non é dramática?) situación son múltiples, pero hai algo que non cadra. Critíquemos canto queiramos as políticas lingüísticas, vexamos intencións esmagadoras onde só haxa indolencia, reneguemos de quen asocia lingua a bandeira belixerante, maldigamos o uso litúrxico dos políticos, mortifiqué-
monos porque os pais non llo falan aos fillos, choremos porque non nos queremos como é debido, ridiculicemos unha televisión paifoca se queren pero toda ela en galego, sorprendámonos do escaso logro de que se ensine galego e en galego na escola... En fin, se queren, non saian do pasmo pero si, temos libros traducidos a centos de idiomas, ao ruso, ao chinés, e nin tal éxito consegue que os mozos urbanos e cultivados teñan como lingua habitual o galego. Esquezo o mundo empresarial e a igrexa, dirán algúns. Pecado miúdo: as empresas e a igrexa falarán e escribirán en galego en canto lles sexa rendible, nunca ao revés, non son departamentos de promoción lingüística, pero non teñan medo: en canto Inditex detecte que para vender mellor é necesario etiquetar e que as súas empregadas falen galego, falarano. E nos púlpitos, salvadas as distancias, exactamente igual.
E que fixemos (facemos) mal os que levamos anos escribindo en galego? Porque en algo nos estamos equivocando. Como non fomos capaces de desterrar o prexuízo de que calquera por escribir ou falar galego é un fanático localista chupando da ubre da Xunta?; como persiste aínda a crenza de que por escribir en galego xa se é un nacionalista decimonónico pechado a todo avance e progreso?; como moitos creen que o galego que len non é galego? Por que, a pesar de tanto escribir, non damos penetrado na intelixencia do lector e lle facemos amar a lingua, aínda que só sexa pola utilidade de se achegar a millóns de falantes en portugués? En fin, como é posible –e aquí está o realmente dramático– que para un bo número de cidadáns a perda da lingua non sexa máis que a teima duns cantos obsesionados? Cando tal ocorre, os que escriben e pretenden que sexa normal expresarse nesa lingua algo están facendo mal, do contrario non tantos se mostrarían tan indiferentes ou incluso agresivos con ela.

PUBLICADO EN EL CORREO GALLEGO

SON DE LA FRONTERA


domingo, 7 de diciembre de 2014

NON SABEN OU NON QUEREN?

Hai épocas nas que un anda inocente, cheo de preguntas. Invádennos como a un obsesivo ingobernable que regresa unha e outra vez á manía que o consome. Algo así me vén pasando nos últimos días co problema dos desafiuzamentos. Agora que chega a xeada, a chuvia, a necesidade imperiosa de contar cun teito baixo o que protexerse, dar unha miga de calor aos nenos, aos vellos, como é posible que un país coma este non poida buscar unha solución para un problema así. Sei que todo é máis complexo do que aparenta, que os conflitos de intereses roen en tódalas decisións por banais que parezan, que mentres non nos toca en carne propia todo semella fácil. Pero aínda así, non é posible reunirse, dialogar, ceder, acordar e promulgar unha lei que dea amparo aos máis necesitados?
Adiántome a todos os que vexan populismo e demagoxia no tratamento do tema. Míreno por onde lles pareza. As preguntas seguen a rebulir rabiosas e non deixarei de formulalas. Non somos un país o suficientemente organizado, solvente e razoable coma para impedir que se deixe sen teito a vellos e familias necesitadas? É de tal magnitude a dificultade coma para que non existan métodos que distingan os irresponsables dos necesitados, os malfeitores dos desherdados, os aproveitados dos desafortunados? Con sistemas informáticos tan potentes como contamos, cos milleiros de economistas ilustres dando doutrina, coa cantidade de técnicos ao servizo do Estado, non é posible idear unha fórmula para crear un sistema de vivenda social ao que se poida acceder por baremos xustos? Será por falta de pisos? Nun país no que podrecen miles deles baleiros, a medio construír, pechados, con propietarios que lles queiman nas mans, con débedas ás veces irrisorias para unha administración estatal, non hai ministerio, nin secretaría, nin grupo político que ofreza unha saída razoable? Non podo crer que sexamos tan ineptos, nin tan incapaces, nin tan insensibles, nin tan vagos, nin tan miserables coma para non idear unha maneira, un xeito de solucionar algo tan imprescindible: evitar que unha familia acabe na rúa. O goberno que presume por rebaixar a prima de risco, por estabilizar aos bancos e por implantar a reforma laboral, non é quen para elaborar un decreto que free en seco esta vergonza? Unha de dúas: ou non saben ou non queren. Se non saben, ineptos; se non queren, prefiro calar o que penso.

PUBLICADO EN EL CORREO GALLEGO

MENOS MAL QUE NOS QUEDA A CARIDADE

Xubilados, cidadáns honrados, traballadores mansos, relixiosos, agnósticos, ateos, mulleres cansas do día duro, mozos, votantes de dereitas e de esquerdas, a xente, moita xente únese e colabora e reparte e organízase para facer caridade. Si, caridade. Esa palabra á que non quixeramos recorrer pero á que hai que botar man nos momentos nos que o goberno abdica, mira para outro lado, inhíbese e despístanos con cánticos celestiais de números máxicos, melloras á vista, resignación mellor ca catástrofe. A xente, a anónima, a que pasa desapercibida, a que erra, a que parece hipnotizada, á que queren confundir, compadécese, sente piedade e busca alimentos, non permite que os nenos pasen fame. Porque, parece, só nos queda a caridade. 
Sorpréndese a maioría de que algúns digan que somos ricos, un país rico. Pois non deberían. Somos ricos. Claro que somos ricos. O suficiente coma para que os nenos non pasen fame, coma para que todos poidan ir á escola, coma para no ter frío agora que chegarán as doentes xeadas, coma para vivir baixo teito. Non contamos con grandes recursos naturais, non estamos á cabeza en investigación, non é o noso capital tecnolóxico comprable co doutros países. Claro que non posuímos universidades de prestixio, avances científicos nin historia de potencial económico que outros demostran. Dende logo deberiamos eliminar todo aquelo que non nos podemos permitir. Non andamos sobrados, dá noxo vernos vivir coma novos ricos fantoches, se a mesura e sobriedade imperasen mellor nos iría. Pero somos ricos, o suficiente coma para non acudir á caridade. 
 Os gobernantes, sen embargo, os economistas de cabeceira dos poderosos realistas, non admiten nin a máis mínima desviación, so pena de derrube, catástrofe anunciada e propiciada, de inestabilidade organizada, insisten en convencernos de que non queda outra opción, é o mal menor, a desgraza que nos sacará do pozo. Sufran, padezan, resistan, agárrense á caridade, anuncian ás veces coa boca pequena outras coa máis grande que poden abrir; agarden, confíen, non desesperen, non soñen, non escoiten cantos populistas, nin voces de sereas que nos levarían ao fondo do mar. Somos pobres. Non se pode máis. Faise todo o posible. Pero a desigualade non se pode frear, a miseria á beira da casa tampouco, nenos con fame menos, se hai xente que perde a vivenda será pola súa mala cabeza. Cen mil persoas ao ano quedan sen teito. Cen mil. Nun país inzado de pisos cos que non se sabe que facer. Porque hai que ofrecer custe o que custe confianza aos bancos, porque a esencia do mercado está na solvencia dos bancos. Que importan unha familias sen casa, uns nenos sen leite, uns mozos tirados na rúa? Efectos colaterais. Recorrer a eles, poñer o punto de mira sobre iso non é máis ca demagoxia, populismo, favorecer a desintegración da cohesión social. Co difícil que é estabilizar, co imprescindible que é a «paz social» para que todo marche ben... 
O goberno debe aforrar. Cumprir cos obxectivos marcados. Estabilizar aos bancos, base da nosa economía. Para os efectos secundarios xa está a caridade. Os homes e mulleres do país saben poñerse no lugar do que padece. Os bancos de alimentos medran. Relixiosos, organizacións laicas, nos barrios, nas parroquias a xente vaise organizando, porque o Estado é pobre, debe aforrar o leite de nenos inocentes e ha de ocuparse en manter a orde para que a lei protexa aos usureiros que chimpan á rúa a unha vella, a lei que permite que os bancos non acepten nin a dación como pago nin nada que non sexa a escrupulosa recuperación da súa pésima xogada. Eles non poden perder nin un céntimo. O sistema caería coma un morico de pedras mal asentadas, todo sería moito peor. Por iso nos convén calar, aceptar, convencernos de que ningunha opción é posible, non queda lugar para outra alternativa. Todo está estudado, comprobado. Non queda outra opción. Paguemos as débedas, fagámonos respectar diante dos nosos acredores, demos a imaxe de país solvente e serio, como Deus manda, e que o demo confunda aos débiles e desherdados. Para que está a caridade? Non desequilibremos esta precaria estabilidade. Non xoguemos con lume. Non vaimos cara o precipicio. Manteñamos a orde e non modifiquemos leis que poidan enrabechar aos poderosos. Non saben que os cartos poden fuxir, non saben que se soben impostos quen as pagarán serán os traballadores, non saben que se pretenden repartir inmediatamente os tacharán de ilusos populistas, non saben, en fin, que calquera proposta que saia do establecido non e máis que experimentar con gas inflamable, apropiarse dos dereitos dos suecos sen aceptar os seus deberes, conducirnos á contradición máis absoluta e temible? Esquezamos ideas con ulido a século XIX. Somos pobres. Non hai de onde quitar. Axustemos unha miga máis polo único sitio por onde se pode axustar e miremos o futuro con optimismo. Mentres, que funcione a caridade. Para iso está. O resto, nin tocalo. E menos mal que nos queda a caridade



PUBLICADO EN DIARIO DE PONTEVEDRA