sábado, 28 de diciembre de 2013

EU A MORRER NON LLE TEÑO MEDO NINGÚN


ERA novo, aposto, de elegancia natural, a pesar dunha coxeira ben disimulada. Unhas canas ben mesturadas co pelo negro e abundante dábanlle un aire aínda máis xuvenil. Sentou ao meu carón na ringleira semicircular de butacas que conforman o espazo no que os enfermos recibimos o tratamento. Sen dubidalo comezou cunha restra de preguntas e reflexións sen respiro. É a primeira vez que veño, dicía, por iso me gusta saber como funciona isto, non porque me asuste, que levo unha abundante experiencia de hospitais, pero cando un comeza algo quere saber en que consiste o proceso. Xa vexo que ti tamén levas reservorio, supoño que isto favorecerá, non hai que andar cada día buscando na vea, teño entendido que algúns chegan a telas tan chamuscadas como drogadictos, que é difícil atoparlla, e iso intúo que será moi doloroso. Xa digo, eu sei perfectamente o meu diagnóstico, a oncóloga explicoume con dedicación. Pero por experiencia coa enfermidade non é, coa moto tiven un grave accidente, esta perna non sei se non terán que acabar serrándoa, e o diagnóstico de agora non é para moita esperanza, pero eu á morte non lle teño medo ningún, estou preparado, a min o que realmente me dá medo é o sufrimento... Así acaba un por se convencer cando pintan moi negras.
Xa na rúa, remoín nesta última reflexión, non por orixinal, senón polo convencemento con que a mantiña. Aplicado á vida social deste país e ao ano que remata é un bo resumo. Visto que seguiremos nas mans dos protagonistas dos escándalos mais estelares (transformados en puro entretemento do peor lixo informativo) e que non traerá consecuencias, non pasará absolutamente nada, pois o espolio, o roubo, a manipulación, a chantaxe, o descaro, a mentira, a podremia sobre a que pisamos non recibirán nin o máis mínimo castigo, pois este non ten outro destinatario que as clases traballadoras, os débiles, os enfermos e os vellos, un xa se conforma con que o ano próximo o sufrimento non sexa maior. Porque o que parece claro é que as melloras só se verán nas boca dos encargados das promesas, eses descarados e mentiráns, que non se lles cae a cara de vergonza porque descoñecen ese sentimento moral. Por iso eu creo que para o 2014, igual que ao compañeiro enfermo, o que mellor nos acae é insistir en que morrer non nos dá medo ningún, o que non queremos é seguir sufrindo as mesmas humillacións.

PUBLICADO EN EL CORREO GALLEGO

MATADORES DE HIPOPÓTAMOS

Chega un momento na vida dun home de éxito –enténdase éxito igual a ser un amo do mundo-, que non lle queda outra que dedicarse a matar hipopótamos, osos, cebras ou leóns. De que máis pode alardear? Farto de poder, de influencias, de luxos, de caprichos, de vestir máis lambido ca un becerro pola vaca, pouco lle queda neste mundo para realmente se distinguir do resto dos mortais. Xa contan coa casa máis cara que se pode adquirir na cidade, xa gardan no garaxe o coche máis potente co que non se pode correr, xa lle sobran reverencias e adulacións, submisións e temores e non lles queda outra: armarse dun rifle con mira telescópica, dos máis exclusivos e finos no punto de mira, vestirse de aventureiro fino, o gusto non se perde nin en África, e dedicarse á gran aventura de viaxar a Tanzania, Mozambique ou Romanía para matar animais canto máis grandes mellor, para que dea a impresión de que tal valentía só é posible para unha persoa realmente especial, única, poderosa, intelixente, ganadora, triunfadora. A Blesa, como non podía ser doutra maneira, atento a que Caja Madrid non fose o seu «cortijo», preocupado e dedicado como estaba para que a institución bancaria non lle supuxese ao país o quebranto que o está esmagando, acabáronselle os xoguetes de figurino na capital e nas súas viaxes de negocios por Europa e América e viuse obrigado ás excelencias da caza maior. E velaí circulan polos medios as fotos do alto executivo rindo orgulloso detrás dos hipopótamos, cebras, búfalos e leóns abatidos. Tamén acompañado dos nativos que aproveitan a visita de tan alto e señorial banqueiro para darlle gusto e axuda na súa alta misión, seguro que con eles dadivoso, distinguido, todo un cabaleiro, a este tipo de personaxes gústalles con algúns servidores darse o pracer de demostrarse que saben comportarse como señores con clase. Acepto que analicei polo miúdo os detalles de cada foto. Todas indican idéntica concepción da vida, pero cada unha aporta unha característica distinta destes seres que se cren realmente imprescindibles, merecedores do seu éxito, triunfadores por intelixencia e vontades propias, por máis nada, seres únicos capaces de conducir o mundo polo rego do progreso e aos que toda canta obediencia e admiración se lles dedique nunca serán suficientes. Cando un home se apoia no seu rifle detrás dun hipopótamo morto, sorrí con orgullo e mira á cámara dicíndolle: aquí me tes, eu son quen a matar este gran animal, dubidas aínda do meu poder? , é que está posuído da concepción ideolóxica do darwinismo social, seguíndoa coma unha fe irrenunciable e indiscutible. E xa sabemos que unha vez entramos no campo da fe e aceptamos as súas regras de razoamento podemos dar cantos pinchacarneiros intelectuais se non ocorran, pero nunca fuxiremos da nasa que nos ten atrapados. A min que existan persoas así non me estraña nada. Que non comparta a súa maneira de entender a vida, que me parezan un veleno ao ser utilizados como modelo de éxito para o conxunto da sociedade e que me repugne que nunca satisfagan os seus desexos de distanciamento co resto da poboación por máis que acumulen, gasten e dilapiden, non me impide entender que a imperfección é consubstancial coa vida, polo tanto sempre haberá seres dispostos a manipular e defender con falacias que o mundo non se pode mellorar salvo seguindo as súas ideas cargadas de privilexios. Por iso tamén entendo que chega un momento en que nos círculos nos que se moven estes amos do mundo, se non coñeces determinadas marcas de rifles, non acabas de chegar de África despois de gastar 30.000 € para matar un león que cho puxeron a tiro varios rapaces autóctonos e non podes anunciar que a próxima cacería xa a tes programada en Romanía ou nalgún bosque agochado de Rusia, non es ninguén. Cada ambiente ten os seus complexos e non vou ser eu agora dos que regrese á psicanálise para meterme con ninguén admitindo que os que buscan matar animais grandes é porque teñen complexo de pene pequeno. Líbrenme os santos e as ánimas. As revanchas fáciles nunca proporcionan satisfacción. Debemos ser comprensivos con estas elites que nos controlan nos seus gustos e caprichos. O que non se pode entender é que o seu afán por matar hipopótamos se traslade á vida laboral e social de tal xeito que repercuta en todos do modo que xa padecemos. Son casualidades demasiado brutas que o xuíz que intenta escaravellar para saber que pasou nesa desfeita económica de Caja Madrid estea sendo perseguido pola xustiza; que entre un expresidente do goberno e estes elementos existan solicitude de favores para actividades que non se poden esclarecer; que mentres Blesa se encarga de pasearse polos restaurantes e hoteis do mundo cunha tarxeta a conta do banco, a un tempo se programe vender preferentes a persoas ás que nunca se lles deberían vender; e que non pase nada, absolutamente nada, por obrigar a un país a pagar miles de millóns de euros pola estrepitosa mala xestión dun señor que, mentres o barco se afundía, el estaba ocupado en matar osos en Romanía. Parece claro que, mentres esteamos nas mans dos matadores de hipopótamos, isto pinta moi mal.



PUBLICADO EN DIARIO DE PONTEVEDRA

sábado, 21 de diciembre de 2013

ÉXITO II





ESPAÑA NON SABE SEDUCIR


ESCOITO a un político de esquerdas catalán, ao que se lle ve algo confuso sobre estar a favor do "dereito a decidir" e a súa ideoloxía, que a causa máis poderosa da deriva independentista dos cataláns é que España non sabe seducila. Que existen unha chea de xornais e políticos do resto de España que son máquinas de crear independentistas e, repite, sobre todo iso: que é un problema de sedución. Que o sexa ou non, está por ver, o que si teño claro é que o "problema" catalán sempre se quixo presentar coma algo sentimental, afectivo, de identidade cultural, cando por debaixo, non teñan dúbida, o que priva é a ambición dunha clase política (burguesa e dereitas) con ansia de ser cabeza de rato, uns impulsos insolidarios disimulados como poden, pero innegables, e a seguranza de que pola situación estratéxica, polo acumulado nos anos pasados e por contar con industria e infraestruturas suficientes, poden organizarse e vivir mellor que unidos ao resto dos españois. Por iso traballaron con teimosía e habilidade durante estes anos para ir creando as condicións exactas que lles obriguen a ter que decidir porque "non nos queren", "estannos espoliando", "non nos saben seducir".
Que curioso: as comunidades que necesitan máis amor son as máis ricas e con diferencia as mellor tratadas polo Estado desde época da ditadura. Estremadura, Galicia, Ceuta e Melilla, por exemplo, recibiron tanto amor e sedución durante a época democrática. Como seduce España a Galicia? Permitindo que se desmantele a industria naval, que se venda NCG, regalando Fenosa a Gas Natural, acabando coa pesca e coa agricultura? Ten aínda celos Cataluña de que cando xa eles van nunhas horas a París, aquí se malgaste, tarde, mal e arrastro, nun AVE que disque non servirá para nada? Non saio do meu pasmo: en que consistiu toda a etapa democrática se non foi caer nas chantaxes e presións dos nacionalistas sobres os gobernos dos dous partidos maioritarios? Desde o pecado orixinal de firmar unha constitución manipulada pola maliciosa e desleal intención final das dúas comunidades non queridas o único que fixo España foi ceder a cada capricho delas: preparar o camiño para a secesión. O problema non é de falta de sedución, senón de sometemento e debilidade inxenua. A sedución debe ser recíproca, o contrario é pura manipulación e chantaxe para nunca estar contentos ata conseguir o que se desexa.

PUBLICADO EN EL CORREO GALLEGO

O CAMIÓN

Ti este ano telo doado para saber o que lle has de pedir aos Reis, díxome unha amiga. E eu asentín inicialmente, peor logo reflexionei e non me cadraba. Pedirlle saúde, riqueza e amor aos Reis de Oriente non me parece razoable. Que farían os pobres se a todos se lles dera por pedir isto que tanto nos gustan? Que mérito tería recorrer camiños, vales, montañas, mares e desertos para chegar á casa de alguén e regalarlle amor, ou riqueza, xa non digamos saúde. Son peticións excesivas, fóra das súas capacidades tradicionais; que camelos, que burros, cabalos con albarda ou sen ela, barcos, avións, poderían vir cargados de tales peticións? Aí vai, un petroleiro cargado de saúde para os que padecen cancro de mama, outro para os de colon, outro para os que teñen enfermidades difíciles de diagnosticar, outro para os que teñen o corazón por un fío... E amor? Que avión podería transportar amor para adolescentes que comezan a enredar, para maduros que pretenden asentar a súa vida, para vellos que se coidan e dan os últimos anacos de tenrura? E diñeiro non digamos. Diñeiro, saúde e amor están ben para cantar como desexo universal, pero non son realidades que se lles poidan pedir aos Reis Magos. Por iso eu esquecín a tentación inicial e busquei algo máis propio. Este ano pedireille un camión. De pequeno acórdame que me trouxeran un en miniatura semellando ao dos bombeiros. Tiña unha escada que se elevaba, colores entre vermellos e amarelos e incluso unha lámpada con alarma no teito da cabina que non emitía ruído nin acendía luces, eran outros tempos, pero eu imaxinaba o que lle faltaba e enredei con el ben veces. Pois este ano quero outro camión, pero non unha imitación, nin unha miniatura, non, non, un camión de verdade, auténtico, como debe ser. É caro. Xa adianto que non é un regalo barato, pero algunha vez os cidadáns do común temos dereito a pedir algo fóra do corrente. Saben cal é o que me gusta? Un idéntico a ese que disque vai comprar ou xa comprou o Ministerio do Interior parar esmagar aos que se intenten manifestar diante do Parlamento ou nas rúas. Un que disque lanza auga coa potencia dunha catarata e que dispersa manifestantes coma monecos. Van catro cans frauta, sete camorristas profesionais que disque sempre se apuntan a tódalas manifestacións, cen parados desesperados, sesenta nais de familia que non saben como saír da situación sen saída, catro intelectuais convencidos de que é a única vía para que isto cambie e oito vellos fartos de que os tomen por bobos berrando pola rúa que San Xerome: Blesa é un ladrón, Blesa é un chulo e un ladrón, e acéndese o camión este máxico, pon a toda máquina os seus motores, solta o seu primeiro chorro de auga e voan por riba da rúa e das beirarrúas os vellos, as mulleres, os can frautas, os camorristas, os intelectuais, todos, esborrexendo polo asfalto coma follas de outono non día de vento fero. E aí se acaba a protesta. E aí demostra o Estado que sabe protexernos, que está por nós, que inviste no que realmente ten que investir: case cincocentos mil euros nun camión fantástico á disposición da policía para que o país estea tranquilo, para que non se lle suban os fumes a cabeza e para que recapacite: non hai outra saída. Pois ben, eu quero un igual. Para min só. Quero estacionalo diante da porta da miña casa e telo á miña disposición para enredar con el cando me pete. Contra quen, imaxinen, non llelo digo porque aínda non o teño, pero non lles custará coincidir contra quen . Chamémoslle liberdade de enredo, ou liberdade lúdica, ou como prefiran. Pero é un capricho que me quero regalar nestes duros comezos da vellez. Pero igualiño. Sen que lle falte nada. Quero que mida entre 6 e 8 metros de longo, altura de 4, que vaia equipado con dos armeiros encaixados no habitáculo dianteiro. E, por suposto, que o canón lance auga situado na parte superior do vehículo e operando electricamente se poida accionar dende a cabina por medio de botóns de colores. O caudal, como mínimo, de 1.000 a 4.000 litros por minuto e, algo importante, a auga que conteña colorante para logo identificar a aqueles aos que se lle lanzou o chorro. Quéroo porque ao igual que o Estado considera que é indispensable para manter a liberdade, os dereitos e a seguridade cidadán, eu tamén quero probar desde a miña liberdade individual idéntico dereito. Non estabamos en que a liberdade é a clave? Non se insiste que como o privado non hai nada tan eficaz? Non se di que o Estado o único que fai e malgastar, corromper e dilapidar os cartos dos cidadáns, que, no seu bolso e por el administrados, serían moito máis produtivos para todos? Pois amigos, eu únome á idea e que se preparen algúns. Porque en canto os Reis me cumpran o desexo, que non teñen por que non mo cumprir, á porta da miña casa acercarase quen eu queira. Haberá que botar man dos F18, porque o que é por terra, nin equipos especiais: acomódome na cabina e a ver quen é o guapo que me vén con esixencias. Así que, xa o saben a policía e o ministerio, a partires da noite de Reis haberá outro camión máis, este privado, encargado de manter os dereitos, liberdades e seguridade dos cidadáns. Teño unha ganas de poñer o canón de auga a toda potencia...


PUBLICADO EN DIARIO DE PONTEVEDRA

miércoles, 18 de diciembre de 2013

ROBAR Y HACER EL RIDÍCULO



CUANDO ROBA, LA DERECHA HACE

NEGOCIOS Y LA IZQUIERDA HACE

EL RIDÍCULO.

ASÍ NOS VA, ENTRE LOS NEGOCIOS DE LA 

DERECHA Y EL RIDÍCULO DE LA 

IZQUIERDA. 



NI RESPIRAR



EXISTE AMOR CUANDO PIERDES 

LA CAPACIDAD DE HABLAR,

NI SIQUIERA PUEDES RESPIRAR.



JAMES SALTER

domingo, 15 de diciembre de 2013

LA QUEJA





LA QUEJA ES UN MOTOR DE MALES.

CONVIENE MANTENERSE  EN AYUNO DE LAMENTOS.

CUANDO DEJAS DE QUEJARTE, TU MENTE

Y TU CUERPO CAMBIAN.

sábado, 14 de diciembre de 2013

ADIANTARSE A QUE TODO ESTEA MÁIS PODRE


EXPLICAN durante estes días catedráticos, políticos e analistas sobre a necesidade, vantaxes e inconvenientes de reformar a Constitución. Poderíase dicir que a maioría concorda en que si cómpre reformar para que se refunde un novo pacto, votado e aceptado pola meirande parte dos cidadáns. Pero ao tempo, non ven posible acordo e incluso sospeitan que se podería crear máis desencontro que concordia porque non están claros os asuntos a reformar e non se ve a máis mínima vontade entre os partidos para lograr eses pactos. Para que, pregúntanse algúns, intentar unha reforma constitucional sobre o peche do problema territorial cando se sabe que os principais implicados non van a quedar nunca satisfeitos ou adoptarán medidas tan desleais coma as que ata agora viñeron utilizando? Para que, cuestiónanse outros, se os partidos maioritarios están completamente pechados a unha reforma electoral que os prexudique? Por que, se ao fin, din os máis radicais, nin o tema da república nin o do cambio de modelo económico poderá entrar nesas negociacións? E así, entre tanta dúbida, o que sobrevive é a idea de que se fará cando non haxa máis remedio, por pura necesidade.
Sen negar as dificultades, eu non son partidario de agardar ao excepcional para que se leve a cabo a reforma. Que non haxa vontade non impide concluír que, se realmente parece necesario abordala, non haxa que poñer os medios. E isto non é posible se non se comeza a intentalo. Esa é a misión dos políticos: partindo da distancia, do desencontro e das diferencias, atopar métodos de se ir achegando a conciliacións e concertos que beneficien á maioría. Soa a derrotismo e falta de fe política argumentar que, como non se ve vontade de acordo, mellor non facer nada. Se por tal espírito nos deixaramos levar, nunca nada se avanzaría nin negociaría. Os conflitos e os distintos intereses son os ingredientes cos que ten que lourear a cada minuto o político que de verdade o é. Non sei a que agardan para, en vez de se lamentar de que non imos ser capaces, o que este propón é unha barbaridade, o que o outro proporía é unha entelequia, iniciar encontros lixeiros, probas de achegamento, intentos e suxestións sobre maneiras de como enfocar o problema. Porque a proposta de agardar a que exista máis necesidade e todo estea máis podre non me parece que prognostique mellores acordos reformadores.

PUBLICADO EN EL CORREO GALLEGO

COMER

Conta miña nai que, sendo aínda un cativiño, despois de que un veciño observase as manobras e porfías coas que intentaba meterme algo na boca sen conseguilo, sentenciou rotundo: este neno non é de comer. Non é que se cumprise con exactitude a súa profecía, pero si é certo que hai nenos que establecen coa comida unha relación endiañada que desespera e acaba cos nervios dos pais máis repousados. Porque a comida, como di Jean-Michel Cohen, é parte da relación cos teus pais, é diversión, broma, pracer, ou dolor e sufrimento. A comida é un vínculo. Claro que o vínculo establécese cando hai que comer. Cando non hai, ningún neno presenta rexeite, nin chantaxe, nin nada semellante a esa frase tan socorrida de moitas nais que chegan á consulta do pediatra ou do psicólogo co desespero de : o neno non me come nada. É curioso o paradoxo que se dá na sociedade. Por un lado pais que andan á última e cústalles levar comida á casa e por outra pais desesperados, coas neveiras rebordadas, porque xa no saben que lle ofrecer ao seu fillo para que coma algo. Para os primeiros están activados os mecanismos de caridade e axuda que non se poden desprezar baixo o pretexto de que o que cómpre é xustiza e non caridade. Xa o creo que é infinitamente preferible un sistema de funcionamento social xusto, no que o sistema de traballo e reparto social permita a cada quen organizarse con independencia, que verse obrigados a recorrer aos bancos de alimentos ou a cáritas. Pero utilizar tal maximalismo ao único que nos conduce é ao absurdo. Certo que hai grupos privilexiados e favorecidos polo sistema que aproveitan este tipo de actividades para tranquilizar a súa conciencia e medrar en bondade disimulando a súa hipocrisía. Pero iso non impide os parabéns para miles de cidadáns que se entregan con xenerosidade e bondade para aplacar necesidades de máxima urxencia. Non é a aspiración, por suposto, vivir nun país onde funcionen moi ben os bancos de alimentos. Non é obxectivo a perseguir que se perpetúen e adquiran normalidade este tipo de axudas. Pero convén non caer no absolutismo de acabar desprezando labores encomiables que se están a reproducir por todo o país, onde nais de familia, xubilados, relixiosos, voluntarios mozos e outras moitas persoas dedican parte do seu tempo ou da súa economía a mirar polos máis débiles, sobre todo os nenos que non teñen que comer. Para os que padecían o problema contrario, repugnancia a pesar da abundancia, a única receita que se pode prescribir é a de crear un vínculo de pracer, xogo e ledicia arredor da comida. Entrar no círculo de converter as comidas en batallas de ansiedade, irritación e temor só conducen a un círculo vicioso no que o vínculo que se crea é dunha rebeldía mala de controlar. Metidos en tales complicacións, os nenos só aprenden malas artes: manipular, chantaxear, demostrar o seu malestar e converter a hora da comida nun sufrimento insoportable para a familia. Aprender a resolver con serenidade e paciencia estes conflitos aconsella a supervisión dun psicólogo, que, se é experto na materia, non precisará de moitas sesións para cambiar a dinámica de actuación. Sempre que os pais colaboren, claro, que os hai empeñados en perpetuar a guerra da hora de comer coma se non sentisen verdadeira necesidade de aproveitar o de divertido e agradable que pode resultar comer a familia unida. O malo é que aínda existe outra relación coa comida: a da tortura. Para min era completamente descoñecida ata hai pouco. Pero agora experimento en propia carne o duro que pode ser rematar un solombo saboroso, o pouco que aprecias que se abra a tempada da centola, a nula atracción que che aporta que uns amigos te inviten a facer unha saída para comer uns percebes únicos, a repugnancia de moitos pratos polos que antes sentabas a mesa con ilusión. Hai días que me esforzo para repasar comidas que moito me gustaban e ir detrás delas, pero resulta inútil. Comer por obriga, por pura necesidade, polo convencemento de que corres perigo se non te esforzas, pode chegar a ser un verdadeira tortura. Porque aquí xa non se trata de ter alimentos ou do vínculo que establezas con quen os comas: é que o corpo rexeita todo e nin por capricho desexas os máis selecto dos manxares. Despois de que aquel veciño lle dixera a miña nai que eu non era de comer, persistín nas miñas trece de pechar a boca. Meu pai, por intentalo, levábame diante dos escaparates das pastelerías e animábame con paciencia: aquel ten moi boa pinta, e de ti probaba un... Nada. Non había maneira de me seducir para entrar. Agora que pasaron tantos anos, véxome na tenda de produtos selectos e nada son capaz de escoller. Nunca imaxinei que pasaría de ser un neno de non comer a ter que comer torturándome. Pero xa ben, moitos están rodeados de lambetadas e non comen e outros, con fame, agardan a que seus pais, se cadra avergonzados, consigan comida no banco de alimentos.


PUBLICADO EN DIARIO DE PONTEVEDRA

sábado, 7 de diciembre de 2013

VAS MORRER


É A máis indiscutible das evidencias: estamos destinados á morte. Sabémolo pero é coma se non o souberamos. Vivir con esa espada enriba do pescozo sería imposible. Ninguén sospeita que ao quedar durmindo pola noite á mañá seguinte non espertará, todos collemos o coche e circulamos coa seguridade de que non será a nós a quen nos esmague un camión que perde os freos, actuamos diariamente sen sospeitar que un ataque ao corazón pode acabar con nós nunhas horas, coidámonos máis ou menos en previsión de que a nosa vellez sexa longa, culta e feliz, como dicía un personaxe de Vargas Llosa. En fin, que vivir é armarse de estratexias para non estar constantemente pendentes da evidencia de que imos morrer, do contrario sería un sen vivir. Mesmo comprobamos nas persoas achegadas desgrazas que nos atorden, pero de contado volvemos á nosa rutina e damos por feito que a quen lle acontecen é aos outros. Protexémonos inconscientemente da angustia que suporía pensar que hoxe pode estar aí, agochada, agardando por nós.
Hai momentos nos que a vida pega un lategazo e te pon diante da evidencia: vas morrer, e pode ser en dous anos, tres, ou se cadra antes, hai un aviso de alarma que te expón diante de algo que pode ser inminente. Hai moito escrito sobre as posibles reaccións: negación, irritación, aceptación, intento de superación... Pola miña experiencia, este é o proceso: primeiro repasas o que tes feito, que deixas, que aportaches, que fixeches mal, por que non aproveitarías mellor tempos bobos que non serviron de nada, e sumas e sénteste satisfeito de todo canto lograches. Pero pasado o momento de repasar o pasado, a un éntralle a présa de decidir que é entón o que cómpre facer por se o tempo bulise sen pausa. Que urxencia, que é aquelo que non debe quedar sen rematar, que merece a pena aproveitar por se os prognósticos son os peores. Pero esta etapa tamén se esvaece, vivir ás présas, coma nun frenesí por querer extraer do tempo máis do que dá de si non dá sosego. Por fin, un volve ao punto inicial. A pensar que pode haber solución, que os tratamentos médicos son eficaces, que a vida non se pode vivir con data de caducidade; si, morreremos, pero ninguén sabe a súa hora. Por iso regresa a un estado similar ao anterior ao da mala noticia, cos coidados precisos, claro, pero supoñendo que aínda é posible unha vellez longa, culta e feliz.

PUBLICADO EN EL CORREO GALLEGO

NON TODO É PENSAR

Como soemos movernos por movementos pendulares en case tódalas actividades da vida, na da psicoloxía e neuroloxía non podía ser menos. O que agora impera é o poder do pensamento sobre a acción e a bioloxía. Se nos deixaramos levar polas propagadas ideas de moitos libros de autoaxuda que se dedican a amplificar de maneira simplista algún detalle dunha confirmación científica, non habería dúbida de que a frase que mellor resumiría o momento actual é: somos o que pensamos. Pero non son só estes vendedores de fume van nesta liña, eles beben de científicos que dan pé a sacar algunhas destas conclusións que tanto se levan: o importante está na cabeza, no optimismo, en como enfrontes a dor, no animoso e na enerxía positiva que lle metas á vida. Xa. Un exemplo destes científicos animadores de cultura tan instaurada é o doutor Bruce Lipton, ningún charlatán fala barato como demostran os seus títulos e paso por universidades tan importantes coma as de Wisconsin e Stanford. O seu punto de partida arrinca en que non somos grazas á xenética, senón que en realidade o ADN está controlado polo medio externo celular. É dicir, que está controlado por sinais que veñen desde fóra da célula, incluíndo mensaxes enerxéticos dos noso propios pensamentos, tanto positivos como negativos. Como consecuencia, a nosa maneira de vivir e de percibir o mundo cambia a nosa bioloxía. Así se atreve a dicir que nin o 10% do cancro é herdado, senón que é o estilo de vida o que determina a xenética. Isto equivale a dicir que o mundo non é como é, senón como o vemos, que somos vítimas das nosas crenzas. De tal maneira que se reprogramamos as nosas crenzas podemos alcanzar obxectivos como a tranquilidade, a felicidade ou a paz. Acóllese para defender esta tese ao efecto placebo, que nos cura cando tomamos unha pastilla que non contén nada? De igual maneira, di, existe o efecto nocebo, se algo pensas que che fará mal, acabará facéndocho. Como conclusión: a química que provoca a alegría e o amor fai que as nosas células medren, e a química que provoca o medo fai que as células morran. Os pensamentos positivos son un imperativo para unha vida biolóxica feliz e saudable. Por contra, as hormonas do estrés coordinan as funcións dos órganos corporais e inhiben os procesos de crecemento, suprimen por completo a actuación do sistema inmunolóxico. Non carecen de fundamento algunhas das ideas do doutor Lipton nin é o único que as defende. Pero levalas ao extremo anula a unicidade do ser que remiten á dualidade que filosoficamente ben de antigo entre corpo e alma. Basta coñecer a cantidade de enfermidades que gardan unha relación directa con patróns herdados, as desgrazas que lles ocorren aos máis optimistas e animosos, a enfermidades que lles atacan a traizón aos que máis se axustan aos consellos de prevención, que é sempre a mellor cura para todo mal. Pero coma contrapunto ao exposto, repasei o famoso libro do neurólogo portugués António Damasio, “En busca de Spinoza”, para que vexan como el presenta a hipótese sobre os sentimentos agarrada a unha interacción máis realista. Defende que os sentimentos están constituídos en grande parte pola percepción dun determinado estado corporal ou que a percepción dun estado do corpo forma a esencia dun sentimento. O contido esencial do sentimento é a cartografía dun estado corporal determinado. En esencia, un sentimento é unha idea do corpo e, de maneira máis concreta, unha idea dun determinado aspecto do corpo, o seu interior. E isto ben motivado, entre outras razóns biolóxicas, pola composición do sangue en relación con algunhas moléculas químicas das que depende a nosa vida, e cuxa concentración está representada , momento a momento, en rexións específicas do cerebro. Así experimentamos fatiga ou malestar, apetitos ou antollos. Experimentar un determinado sentimento ou sensación é percibir que o corpo está dunha determinada maneira. Para Damasio, polo tanto, un sentimento é un determinado estado do corpo xunto con un determinado modo de pensar e de pensamentos con determinados temas. Paréceme moito máis equilibrada esta hipótese. A interacción é permanente dentro do noso corpo. Certo que se poden modificar maneiras de pensar e que se aprenden maneiras de nos protexer que non nos permiten medrar. Certo que o optimismo e as habilidades en manexar os pensamentos irracionais condicionan a nosa conduta. Pero esquecer que que procesos químicos e moleculares se instalan no noso cerebro obrigándonos a experimentar determinados sentimentos ou sensacións sería crear unha dualidade imposible sobre un corpo que é bioloxía e que non actúa unicamente polo medio externo nin polo poder dos nosos pensamentos. Eu estou seguro que os meus depósitos de ferro baleiros non os vou encher por moita enerxía positiva coa que me inxecte cada mañá e sei que non me baixaron por ser pesimista ou pola miña maneira de percibir o mundo. O estrés pode baixar o sistema inmunolóxico, certo, pero non só por estrés se produce o mal e aínda que así fose habería que determinar a dependencia biolóxica nas condutas estresantes.



PUBLICADO EN DIARIO DE PONTEVEDRA

MANIÁTICO




La esencia de un maniático es creer que los problemas 


del mundo pueden reducirse a uno y que es solucionable. 



IAN MAcEWAN

miércoles, 4 de diciembre de 2013

TRISTEZA






LA TRISTEZA ES UN MODO DE 

ADAPTARSE A LA INCAPACIDAD DE

CONSEGUIR ALGO. UN PASO PREVIO

A LA FELICIDAD. NO SERÍAMOS FELICES

SIN PASAR POR LA TRISTEZA.

FRANK ZAPPA


sábado, 30 de noviembre de 2013

A INSOPORTABLE MARAÑA DA RIQUEZA


Levo algún tempo tratando de adquirir un criterio razoable e fundamentado sobre a riqueza pero xa lles adianto que non me dou aclarado. Por idade e formación, de inicio, o de ser rico, ricos coma porcos soa mal. Xa saben: é mais fácil que un camelo entre polo furado dunha agulla que un rico no Reino dos ceos. E claro, mamando dende pequechos das ensinanzas contraditorias do catolicismo, a un quédalle esa corrente subconsciente de que o da riqueza é asunto non grato nin beneficioso para o amaño deste mundo tan complexo e desamañado, sobre todo cando se correlaciona a riqueza de algúns coa pobreza e inxustiza de moitos. Máis cando se perde de vista este prexuízo, se observa a historia e non só desde o fito importante da influencia da cultura protestante, resultan evidentes as vantaxes de que homes e pobos loiten pola ambición de enriquecerse e mellorar.
Así situados, o máis simple e de sentido común, parecería animar a que por medios lícitos e honrados as persoas e os pobos se esforcen por ser ricos, pero a cambio de algo que parece compensación lóxica: que contribúan máis cos seus impostos para o beneficio do ben común. E aquí é onde se arma a insoportable maraña. O primeiro asunto a dilucidar preséntase á hora de decidir quen é rico. Que vara de medir utilizamos? A declaración da renda? Pésimo método para o cálculo. Sabido é que os verdadeiramente ricos non teñen o máis mínimo problema con este imposto. Ata lles pode saír a devolver. Se nos atemos a este criterio o único que faremos é castigar ás clases medias asalariadas, limpas, sen posibilidade de escape legal, que han contribuír de maneira desproporcionada moito máis que aqueles que realmente si teñen riqueza da de veras. Pero quen teñen riqueza de veras? Vostede coñece alguén rico que sexa unha persoa física? Onde aparecen de verdade os potentados é nas sociedades. Calquera que se eleva por enriba dos mortais en canto nivel de riqueza o que ten é unha maraña de sociedades administradas por expertos en leis e trampas ao seu servizo que son un auténtico enredo para dar co inicio do fío do novelo. De aí tantos miles de folios amoreados nos xulgados intentado seguir a ruta dos cartos sen o máis mínimo éxito. É un auténtico quebracabezas: a sociedade A, subdividida e B e B1, está entroncada coa C, que á súa vez depende da C1 e máis da D, sendo os titulares da A partícipes da D, pero a medias da B, nada da B1 e un 51% da C, co que o asunto soe acabar triturando as meninxes dos xuíces e os seus asesores económicos, quedando todo nun rebumbio de números segredos, contas legais en paraísos legais, infrinxindo regras mínimas que se aclaran cunha multa simbólica e o enredo das sociedades segue campando con solvencia e valentía por unha razón esencial: se nos buscades as caravillas temos moitos lugares para onde desprazar toda esta cantidade de riqueza e como a alguén se lle ocorra subirnos moito os impostos, xa sabe o que lle queda: as sociedades disólvense, quebran, os empregados van ao paro e aló vos entendades todos. É, segundo o dito, positivo escaravellar nas sociedades ricas para obrigalas a que realmente contribúan como deben co ben común? Os sindicatos disque eran, entre outras cousas, mecanismos de control para que isto non ocorrese e miren que axiña aprenden e como tamén se embarullan na tentadora maraña das sociedades. Existe ademais un factor incuestionable que dificulta toda tentativa: os mellores bufetes contan cos máis expertos en todo tipo de dereito para asesorar a estas sociedades; aqueles que crearon algún mecanismo para que as trampas esixan algo máis de sapiencia, acaban sendo contratados polos que en principio ían ser perseguidos. Co que, non é por ser pesimista, pero mal vexo esta saída. Se alguén pensa que señores como Botín ou Amancio Ortega son ricos de verdade, están errados: saltaron xa o listón, son máquinas perfectamente engraxadas por expertos económicos e en dereito que manteñen un novelo tan enredado de cruce de leis internacionais, fundacións benéficas, magnanimidade na creación de emprego e redes invisibles de traballadores espallados polo globo e investimentos tan difíciles de seguir que nin Marco Polo sería capaz de buscar o camiño desa ruta.
Chegados a este punto, o que me pregunto é algo no que me repito, pero do que non me dou apeado porque me parece que non ando errado de todo: existen ricos en realidade? Non será todo un invento para nos distraer aos que realmente temos a obriga insalvable de pagar cos nosos impostos aqueles servizos que os non existentes ricos non queren e saben como non pagar? O curioso é que cartos haber hainos, bancos expertos en ocultalos e distraelos tamén, persoas con niveis de vida tan groseiros que insultan bastantes, sociedades que acumulan bens patrimoniais case incontables dabondo. A pregunta, simple, seino, volve ao comezo: como se desenmaraña entón este novelo de que habendo ricos non os haxa para que paguen proporcionalmente moito máis que as clases medias que son as que sosteñen cos seus impostos o funcionamento do Estado? Para min que este é un misterio do que deberían ocuparse novos filósofos escolásticos, porque en realidade trátase de algo que existe e vemos as súas manifestacións, pero non poden contribuír porque non teñen esencia detectable, cuestión delicada onde as haxa.

PUBLIADO EN DIARIO DE PONTEVEDRA

BLANCHETT OCULTA A W00DY ALLEN


SEMPRE tiven as miñas reservas sobre esa teima anual de Woody Allen por mostrar a súa creatividade. Admitido: é enxeñoso, intelixente, crea uns diálogos únicos, parece que anda sempre arredor da mesma peza, pero, coma os grandes creadores, en cada disparo aporta algo sutil ou insospeitado, domina o oficio cos ollos pechados e xa nos deixou media ducia de películas que non se esquecerán. Pero esa obriga de producir unha película por ano vén dando, como é lóxico, resultados moi discutibles. A pesar de que todas presuman do seu selo, hai unha boa morea delas que resultan completamente prescindibles e algunha ata desmerece da súa firma. Coa que nos regalou este ano, Blue Jasmine, tivemos sorte, sendo das menos achegadas ao seu estilo, vina co pracer que xa non lembraba desde xa hai ben tempo.
A clave do éxito radica no retrato complexo do personaxe principal e na súa intérprete Cate Blanchett. Si, hai máis personaxes, un fío narrativo de altura, un manexo do flashbackcunhas costuras cosidas con primor, un ritmo que atrapa sen respiro e a súa coñecida boa elección musical. Claro que a contorna explica e colaborara para facer crible a personalidade esmagadora da protagonista, pero é ela, Cate, a que se apodera da pantalla desde que entramos nun avión para escoitar como non para de falar dela mesma á acompañante. Desde ese momento ata o plano final é imposible retirar os ollos do seu rostro, dos seus ollos, das súa verborrea tan desesperada como frívola, do vestiario que loce cunha elegancia a proba de toda bágoa, das contradicións que a asolan, dos histerismos e dependencias dunha muller que vendeu a súa alma a un amo do mundo e non sabe como saír do desespero sen remisión á que pola propia impulsividade se atou e coa que se alimentaba e alimenta a base de psicofármacos e alcohol. Un retrato dunha egocéntrica tan entregada á frivolidade como esmagada polo trastorno á que a súa propia inestabilidade a abocou. Tal vez o mérito maior desta película é que o personaxe está tan ben perfilado psicoloxicamente e tan admirablemente interpretado por Blanchett que, agás algún tropezo preguiceiro do guión, podemos chegar a esquecer algúns dos ás veces abusivos recursos do creador de Manhattan. Por iso aínda me gustou máis, porque sendo unha de Woody Allen podemos esquecernos del para concentrarnos en Cate Blanchett, que é unha delicia vela.

PUBLICADO EN EL CORREO GALLEGO



jueves, 28 de noviembre de 2013

DOLOR Y SUFRIMIENTO



EL DOLOR NO TIENE REMEDIO,

HAY QUE PASARLO;

EL SUFRIMIENTO ES OPCIONAL

Y HAY QUE EVITARLO. 

sábado, 23 de noviembre de 2013

VELOCES DETRÁS DO INSACIABLE


VÉXOOS camiñando cara o mercado da droga e sempre me chama a atención a présa que levan. Vaian sós ou acompañados, coa súa lata de refresco azucrado nunha man e o cigarro na outra, van a unha velocidade coma se tivesen algo importante que os agardase, unha cita de traballo, un recado inaprazable, coma se vivisen coa necesidade de que non se lles escape o mundo. Entenderíao cando van pola substancia, polo que pode aguzar o desexo irrenunciable do pracer, pero é que os andares veloces e a intención de que van a por algo, que teñen un sentido, que a vida lles pide algo con urxencia é constante.
Para entender algo repaso o libro de Giulia Sissa, El placer y el mal. Filosofía de la droga, e comprobo que, como dixera Burroughs, introducirse na heroína é un “full time job”, unha ocupación a tempo completo. E aquí radica a clave da inutilidade da comprobación de que o pracer e insaciable: un chega a converter a vida nunha necesidade que monopoliza o tempo, e iso non é bo porque o tempo propio é a nosa vida, e a propia vida é un mesmo. Andan con présa e a sen rumbo porque teñen o tempo entregado a todo o que con ela se poida relacionar: consumir, buscar para poder consumir máis, tratar con quen permita máis consumo, andar o tempo ata o novo encontro coa substancia que demostra unha e outra vez que non sacia, que a cada paso pide máis. Se alguén sabe inmediatamente que o desexo está destinado a permanecer insaciable é o toxicómano. Se en algo non se enganan é na impotencia do seu produto para saturar definitivamente o seu apetito. Tal vez por iso corren dun lugar a outro coma se tiveran a onde ir: só matan o tempo ao que lle entregaron a vida por experimentar unha e outra vez que o desexo é imparable, nunca se satura. 
Por iso chova, vai frío, non reparan en perigos, a súa dedicación está decidida, a opción está tomada: non se enganchan porque se drogan, dróganse para engancharse a algo. É unha entrega do seu tempo a unha ilusión desesperante porque nunca sacia, pero dá sentido a unha vida que sen esa carreira detrás do insaciable non se lle atopou sentido. Distinto é, por exemplo, andar detrás do saber, nunca xera esa aloucada venda do temor á insatisfacción, porque o saber esixe esforzo e constancia, e iso dá un respiro, aínda que poida obsesionar nalgún momento, son raros os casos en que andar detrás do saber monopolice o tempo.

PUBLICADO EN EL CORREO GALLEGO

ENFERMEIRAS



Non me sorprende que na literatura sexa tan frecuente, sobre todo nas situación máis extremas de guerra, a debilidade afectiva do doente diante da muller que o atende na súa dor. Nin tampouco as manifestacións xenerosas de quen vendo diante de si tanta indefensión e quebranto é quen de esquecer e rachar toda norma para dar mostras de cariño e consolo. A relación debe ser neses momentos tan especial e transcendente que calquera reacción é xustificada e nunca merece ser xulgada polas leis da convivencia común. Pero no quero hoxe escribirlles sobre relacións literarias, senón sobre a realidade do que está acontecendo no sistema de saúde público deste país, para que se saiba, se valore e se impida a súa destrución. Se digo enfermeiras e porque son aínda moitas máis elas ca eles, pero non me obriguen a esa estupidez de aclarar enfermeiras/enfermeiros para non discriminar a ninguén. Sabemos perfectamente que non referimos a un colectivo profesional que ten unhas funcións moi concretas na atención hospitalaria. Sabido é que para acceder á carreira a nota que se esixe non é baixa, cómpre realizar un bo bacharelato e unha boa selectividade para poder acceder a estes estudos. E tal vez sexa esta a primeira causa da súa boa formación. Pero non creo que sexa a única. Aínda sen coñecer o funcionamento das escolas de enfermeira, pola actuación dos profesionais sábese de seguro que reciben unha formación sólida e completa. Non me estraña que noutros países sexan apreciadas as nosas enfermeiras e que teñan posto de traballo asegurado. Agora que teño ocasión de comprobar case día a día a súa capacidade de traballo e atención ao paciente, atrévome sen miga de dúbida a dicir que contamos cun cadro enfermeiras de magnífica formación técnica e psicolóxica. Técnica por canto o sistema de paso da facultade a práctica está tan ben programado que a aprendiz vai sempre da man dunha experta veterana que a vai introducindo con lentitude pero con decisión na execución das súas funcións. Unha acción titorial eminentemente práctica coa supervisión que dá a tranquilidade de alguén que xa leva anos exercendo e dominando a técnica que se aplica. Este método aporta unha seguranza e confianza no aprendiz que de contado destaca, se atreve, perde temores e axiña está en condicións de ser autónomo. Mais se a formación técnica é imprescindible e clave para este tipo de exercicio, hai outra condición, antes dicíanlle vocación, eu agora penso que é correcta formación, que é a de mostrar as condicións psicolóxicas para tratar con cada paciente. Cada enfermo, por carácter, idade, formación, tipo de doenza, é un complexo personaxe ao que saber tratar non resulta doado. Pois é aquí onde máis me sorprende o nivel de formación e habilidade destas profesionais. Salvando a excepcións obrigadas coma en toda profesión, é raro atopar con unha enfermeira que non conte co don de captar de inmediato o trato que merece o ignorante, o que se queixa por comenencia, o atormentado, o medroso, o angustiado ou o derrotado pola dor. E para todos eles manexan habilidades sociais sutís, palabras escolleitas, actitudes efectivas. Pero por se isto non fose suficiente, todas teñen perfectamente aprendido que están tratando con persoas que sofren, e iso convérteas en amables sen sen servilismo, educadas sen untuosidade, acolledoras sen caer en maternais. Un equilibrio perfecto froito dunha boa formación psicolóxica, do contrario axiña cheiraría a caridade mal entendida, a voluntariado lixeiro ou a atención dun superior para tranquilidade da súa conciencia. E nada diso ocorre. É unha relación laboral ben establecida e regulada, onde o paciente recibe a mellor atención que se lle pode dar cos medios cos que se conta. Dilixentes, sempre cun sorriso que anima, aceptando a dor do que sofre, explicando cada acción que van realizar, acudindo en canto solicitas a súa atención, poñéndose no teu lugar cando algo sae mal e se agudiza a dor, aniñándose diante dun vello o tempo que faga falta ata que entenda o que realmente se lle vai aplicar e non dá entendido, ignorando sen suficiencia ao manipulador que as quere acaparar, atentas a cada reacción ante un posible fallo, utilizando coa naturalidade os idiomas que aquí falamos, memorizando o historial, nome e pequenos detalles de cada paciente, son realmente un grupo de profesionais ao que deberiamos valorar e potenciar, tanto nas súas quendas laborais para poder atender as súas vidas familiares, coma nunhas remuneracións adecuadas ao importante traballo que realizan. Cando penso no atraso deste país contratando políticos a eito, valorando, adulando, aplaudindo e elevando aos altares a catro mequetrefes que, teléfono en cada man, dedican a súa viveza a conseguir subornos, mordidas, comisións e se din creadores de riqueza e emprego, e vexo que se recorta na súade, non se apoia nin valora como se merecen profesionais coma as enfermeiras, penso que estamos diante de decisións políticas que non se sabe se pesa máis a irracionalidade ou a inmoralidade.




PUBLICADO EN DIARIO DE PONTEVEDRA

jueves, 21 de noviembre de 2013

REACCIÓN VIOLENTA



HABRÁ UNA REACCIÓN  VIOLENTA

CONTRA LA DESIGUALDAD. TENER 

TANTA DESIGUALDAD ES CORROSIVO

PARA LA SOCIEDAD Y PARA LAS 

INSTITUCIONES.


JAMES A. ROBINSON

miércoles, 20 de noviembre de 2013

ÉXITO



EL ÉXITO NON TIENE QUE SER 

NECESARIAMENTE LOGRAR AQUELLO

QUE ME ACERQUE A LA FAMA, AL DINERO

O AL PODER. EL ÉXITO PUEDE SER TENER

UN TRABAJO QUE ME PERMITA IR A 

BUSCAR AL COLEGIO A MIS HIJOS CADA 

TARDE. 

PASEO POLO MOLDAVA


martes, 19 de noviembre de 2013

CREEN QUE ENTIENDEN



LA GENTE DE WALL STREET CREE EN 

LO QUE HACE. ESA ES LA BASE DE SU 

MAGIA: TRANSMITEN LA ILUSIÓN DE QUE 

ENTIENDEN. 


DANIEL KAHNEMAN

lunes, 18 de noviembre de 2013

IRENE NEMIROVSKI


NO PODEMOS VIVIR Y SUFRIR EN LUGAR 

DE NUESTROS HIJOS,

AUNQUE A VECES NOS GUSTARÍA.

CADA CUAL DEBE VIVIR Y SUFRIR POR SI 

MISMO.

EL MEJOR FAVOR QUE LES PODEMOS 

HACER ES QUE IGNOREN NUESTRA 

EXPERIENCIA.

OUTRA VEZ NETREBKO



HAI QUE REGRESAR A ELA. NINGÚNS LABIOS NA SÚA VOZ E VITALIDADE BICAN CON TANTA SIMPATÍA E ALEGRÍA.

CONJETURAS



NO HAY MANÍA MÁS FUNESTA

NI CAPRICHO MÁS PELIGROSO

QUE LA ESPECULACIÓN O CONJETURA

SOBRE LOS CAMINOS QUE NO HEMOS


TOMADO.



JUAN GABRIEL VÁSQUEZ

sábado, 16 de noviembre de 2013

É CERTO: SAEN DA CRISE

Sobran desconfiados. Como o goberno e os verdadeiros amos das finanzas comezan a dicir que estamos saído da crise, algúns incrédulos e nunca satisfeitos dubidan e critican e case se mofan da tan boas noticias. Din que non deixa de ser un campaña dirixida dende o goberno para ir preparando o futuro electoral e axudados por catro banqueiros aos que e lles van arranxando as contas a costa de que todos lles deamos un apuxón a forza de nos volver máis pobres. Son argumentos reiterados e gastados que nada aportan á realidade dura e crúa, que non vén ser outra máis que a escoitada: estamos saíndo da crise porque a eles lle peta e non se diga máis. En Europa aínda piden máis reformas e queren tirarlle das orellas outro pouco aos nosos dirixentes, pero non importa. Xa se sabe que cando Rajoy di “que lluve”, chove, e o resto son ganas de armar danzas onde non se quere bailar. Levo observado con atención esta política silenciosa e de deixar pasar do noso presidente e teño que admitir que lle dá un resultado óptimo. Alguén pon xa paixón mínima no caso Bárcenas? Déano por pechado. Entrou no campo da xustiza, onde pretendían que entrase, a P.J. Rodríguez non lle chega máis munición, ademais agora está máis centrado nos cara lavados dos dirixentes sindicais andaluces, e verán como todo queda e auga de bacallau. Acordan cando querían pedir a dimisión do presidente, incluso se falaba de un novo membro do PP para cubrilo, da desfeita que se preparaba porque o escándalo era tan maiúsculo que non podía haber gobernos que se defendese? Barballadas. Todo se calmou, todo se esquece, todo farta. Xa estamos a outras: agora saímos da crise, lentamente, pero imos no camiño. Outro caso. Lembran a vergonza da ministra de sanidade, non só pola súa pésima xestión, senón pola implicación en caso bastante feo de corrupción? Quen se acorda dela? Rajoy dixo que era unha ministra estupenda, que a defendía por riba de todo, os medios cansaron de perseguila, ela tapouse ben, e aí a teñen: gobernando a sanidade coma unha artista, lentamente cargando a culpa nos enfermos, trasladándoa coma quen non se dá conta cara a empresa privada, e tan ilusionada e satisfeita de ler mal os papeis que algún negro lle escribe para que poda defender o seu cargo. A táctica de Rajoy é invencible. Non pasa nada. “Hoy llueve”. Que pase o tempo. Todo se esquece. Caso máis explosivo e que semellaría insalvable é o do ministro de educación. Día si e día tamén mete o zoco cun descaro descoñecido ata o momento. Pouco lle importa meterse coas comunidades autónomas, coas bolsa dos estudantes, coas Erasmus, con comisarios europeos, el segue imperturbable dando bandazos, aprobando unha lei morta que está condenada a unha vida tan curta coma sexa a duración do goberno (como por outro lado lle sucedeu ás anteriores, todo hai que dicilo, que en leis de educación somos un país sensato, sereno, de acordos e moita estabilidade, así nos vai). Pois verán, tampouco este ministro sufrirá, de momento, ningunha consecuencias. É política dos xefe que os problemas vaian podrecendo, morrendo, esquecéndose e el dedicarse a novas aventuras de futuro que nos poñan no que á xente realmente lle interesa e a saír da crise económica que é o verdadeiro obxectivo polo que está no poder. Pois así como estes exemplos, poderán vostedes engadir os que se lles ocorran. El é presidente que fai o que pode, que herdou un país e bancarrota, que fala o menos posible e se o fai procura que non lle pregunten demasiado e así nos vai sacando da crise e devolvéndonos a un pais grande, non se cadra tanto como nos tempos de Aznar, aquelo fora milagre histórico, pero en idéntica dirección. Por iso eu cada paso lle estou collendo máis lei ás súas manobras e vou crendo o que non vexo. E se di que estamos saíndo da crise, estamos; e se promete que algún día creará emprego, creo; e se me garante que baixara impostos – en canto poida- , non teño a menor dúbida. Por isto non estou do lado dos desconfiados e críticos permanentes. Neste sistema hai algúns elementos básicos de economía que para dominalos non fai falla ir a Harvard: os sistema xira arredor de que os que sacan cartos dos cartos sigan sacando as cantidades esaxeradas das que non están dispostos a apearse. Os que teñen que pagar impostos e restrinxir , recortar, privarse e perder capacidade adquisitiva son os asalariados. Pois ben, cando estas dúas variables cadran, cando os que sacan cartos dos cartos consideran que as reformas profundas xa permiten que volvan a ganar na proporción á que eles están afeitos, entón consideran que estamos saíndo da crise. Isto é o que ocorre. Os bancos e os grandes grupos ven que volven os bos tempos para eles, por iso nos animan. Nós xa se sabe que tivemos que sacrificarnos para que eles regresen ao seu status dos que non están dispostos a baixar nin un tramo. Pero en canto é así, se cadra dentro de dous ou tres anos, deixan que nos toquen unha faragullas e poidamos entreternos aceptando que non estabamos tan mal coma cando nos obrigaron a reformarnos para que todo volvese ao seu punto inicial. Por iso hai que lles facer caso: empeza a ir ben para eles, algo, moi pouco, nos tocará dentro dun par anos.





PUBLICADO EN DIARIO DE PONTEVEDRA

DO MEDO Á RABIA


AS fobias non son doadas de controlar. Algunhas instálanse nun e, por máis que se esforza, non se dá desprendido delas. Tal é o meu pánico ás agullas. Só ver unha cerca dunha vea, aínda que sexa nunha película, teño por forza que pechar os ollos e levar o pensamento por outros lugares. Claro que hai situacións implosivas que por máis que te resistas acabas por te adaptar. Nada coma unha boa serie de inaprazables perforacións como para que a fobia se vaia retirando. Aínda así, cando toca comezar un proceso novidoso e con sona de moi duro como é unha quimioterapia, o medo non hai quen cho retire do corpo nos primeiros momentos. Así cheguei á primeira sesión, coma un flan, á espera do que acontecería. Pero de seguida todo se foi transformando e o medo desapareceu por completo ao observar o que me rodeaba.
Cando un está san parécelle que, por máis que se poña na pel dos enfermos, coloque cintas de colores na blusa ou pida fondos para a investigación, o normal é estar san, facer vida normal, preocuparse polos aconteceres diarios, pero non cae na auténtica traxedia da cantidade de xente que pacede, sofre, resiste, loita e se enfronta día a día coa dor. Mentres agardaba na sala de espera, vendo a unha moza preciosa que cubría a súa calva cunha perruca, a un ancián que non podía coa alma e respiraba cunha dificultade difícil de describir, unha muller que non daba aberto os ollos polo peso do cansazo, a un home novo que non daba articulado palabra, unha señora cun pano na cabeza cunha cara tan branca como mirada tan triste, o medo desapareceu. Foise transformando en rabia. Máis aínda ao ver o nivel de trato das enfermeiras, amables, dilixentes, respectuosas con todos, a cada quen sabéndolle o seu nome, a todos tratando de facerlles o trago menos amargo. Fóiseme todo o medo e invadiume a rabia porque, por demagóxico que lles pareza, non hai dereito a que unha sociedade só atope maneira de atallar os problemas económicos recortando nestes enfermos e nestes profesionais. É para rebelarse. Non hai dereito que para solucionar os problemas dos bancos que enredaron no casino dos cartos teñan que ser agora os enfermos e os profesionais da saúde os que deban sacrificarse para que eles poidan volver aos seus xogos de facer moricos de billetes. Estannos enganando. Están abusando con saña para destruír o que é importante. Dá noxo.


PUBLICADO EN EL CORREO GALLEGO

sábado, 9 de noviembre de 2013

HAI XENTE QUE É MALA


CON motivo de tráxicos sucesos, algúns de moi difícil explicación racional, reábrese o debate entre enfermidade e maldade. Existe na actualidade un manual de enfermidades mentais, o DSM, que vén sendo a biblia de diagnóstico para psiquiatras e psicólogos, e sobre todo unha ponte institucional para compañías de seguros, farmacéuticos e moitos bufetes de avogados que, escaravellando nela, sacan petróleo para que unha sentenza caia do lado máis conveniente. Certo que ocorren asasinatos tan arrepiantes coma inexplicables que de primeiras invitan a pensar que se alguén cometeu tal despropósito é porque está mal. Mal da cabeza, enténdese. E non é así. As estatísticas non concordan con esta apreciación. Non son os enfermos mentais os que cometen maiores e peores atrocidades. Pero o significativo é que existe outro aspecto que merece clarificación.
Por entrar unha conduta entre os miles de diagnósticos do DSM non significa que unha persoa quede liberada de responsabilidade. As enfermidades mentais que realmente xustifican que alguén non é dono da súa vontade, que non distingue a realidade do seu delirio, que se move por forzas realmente fóra do seu control, son escasas e están ben delimitadas, agás contadas excepcións. Claro que un home pode ser un sociópata, un adolescente un negativista, un violento contar cuns antecedentes vitais que expliquen as súas saídas agresivas. Pero non sempre é iso razón para negar que quen as comete non distinga cando fai ben ou mal; sabe que está servindo ao seu caprichoso impulso, á comenencia ou á cobiza e déixase levar pola carraxe que podería controlar. Existe unha converxencia de diferentes esferas sociais que coinciden no seu interese por promover a categoría de enfermidade mental con dubidosas finalidades. Ao asasino vil ocórreselle acollerse a que estaba fóra de si cando lle prendeu lume á muller; ao mozo que lle estampa un vaso na cara a outro na noite de esmorga, vénlle ao pelo refuxiarse en que tiña unha copa de máis; ao criminal sibilino e malicioso acáelle que algún perito indague por se queda algún diagnóstico raro que explique conduta tan aberrante. Nesta sociedade parece que resulta de interese para todos, empezando polas grandes compañías de seguros e acabando na xustiza, o amuleto do DSM, coma se fose un salvavidas para eludir responsabilidades. Cando dende sempre se sabe que hai xente que é mala e actúa por pura maldade.

PUBLICADO EN EL CORREO GALLEGO

LEVÁNTATE E ANDA

Europa débelle moito á Reforma Protestante. Máis do que os que vivimos nunha cultura dominada polo catolicismo de Roma queremos admitir. Coñecidos son os estudos de sociólogos que insisten no peso considerable da Reforma na cultura do esforzo, do traballo e do progreso (mesmo do capitalismo din explicitamente algúns, miren se queren para os seguidores de Calvino), e sen saír do campo propiamente da teoloxía ou da filosofía, debe admitirse o impulso que lle deron á Biblia. Como libro literario de valor universal, como fundamento de reflexión para fe, como ferramenta argumental elaborada dende unha perspectiva máis crítica. A partires do S. XIX, teólogos como Dibelius e Bultmann comezaron a falar da “Historia das formas”, é dicir que a Biblia debe lerse non ao pé da letra senón tendo en conta os estilos literarios da época, contando co ton literario e mitolóxico do entorno xeográfico e outra serie de consideracións que obrigan a un método esexético que non permite ler e interpretar cada texto sen coñecer os xéneros literarios, a época, a intención, cultura e contorna dos escritores. Isto supuxo unha transformación radical na maneira de entender os textos e evitou enredadas e inexplicables contradicións coa ciencia, coas evidencia puras e con lecturas infantís que non extraían o zume fondo que se debía beber. Xustifico esta introdución para que disimulen o meu atrevemento esexético de hoxe. Sei que a cada paso é menos coñecida a Biblia, obra das máis importantes da historia da humanidade, pero aínda así, por pouco que soe, raro será quen non oíse algunha vez falar do milagre de Xesús resucitando a Lázaro. Por iso omito a narración. Por suposto que a calquera con mente científica e crítica non lle cadra a narración dos Evanxeos. Que alguén ben morto, enterrado e coa lápida ben asentada poida polas palabras doutro home erguerse coma se nada a e botar a andar, faise difícil de crer. Claro que se lle damos unha miga de interpretación, anulamos o contexto milagreiro e lle engadimos o afán pedagóxico de regresar a unha nova vida, calquera pode reflexionar e decidir se quere extraer algunha lección para súa fe. Como ben saben, ultimamente cóntalles sobre asuntos de pequenas mortes e resurreccións porque me toda de cerca experimentar con estes serios – os máis serios, sen dúbida- asuntos do vivir. E se nun artigo anterior restaba credibilidade a que La petite mort nomenado ao orgasmo se parecese en algo a unha pequena morte, hoxe contareilles algo sobre a pequena resurrección. Convén advertir que soe ser frecuente que antes da anestesia che aconsellen que te concentres en algo agradable e relaxante, pois ao espertar é probable que regreses a idéntico punto. En min resultou un fracaso absoluto. Non porque non puxese da miña parte: tiña planificada unha imaxe fermosa da miña neta xa un pouco medrada correndo por unha praia limpa e clara, achegándose a min, a cada paso máis cerca, sorrindo e desexando abrazarme... Nada. Entrei na anestesia sen tempo nin de pensalo. E cando espertei... Cando espertei nin túnel de luz branca, nin as imaxes concentradas da vida nun segundo, nin farrapo de gaita. Unha dor doente, unha consciencia limitada que só me permitía ver sombras de profesionais que tomaban notas, aplicaban máquinas, movían camas con outros enfermos, pero todo entre tebras, atormentado pola dor, chuzadas que me alertaban un mínimo para intuír que alguen andaba ao teu redor, dicían o teu nome, aplicaban calmantes ou o que fose, pero máis nada. Así ían pasando minutos e horas, moitas horas, na sala de reanimación, e só dúas ou tres realidades controlabas: a intensidade da dor, o movementos entre tebras de profesionais que ían e viñan, algunha vez sabías que se referían a ti, e, por fin, a potestade de premer nunha pera mecánica que disque conectada a unha máquina que mitiga a dor aliviaba os momentos máis intensos. Así se pasaban as horas da pequena resurrección. Premendo na pera para non berrar, mal respondendo debilmente ás preguntas que as enfermeiras ou médicos che facían e , a medida que a consciencia era algo maior, comprobando que os das outras camas ían saíndo da sala de reanimación e ti permanecías. Non, dicían, o número 6 aínda non está en condicións... E o número 6, seguro que completamente distorsionando a realidade, interpretaba que aqueles profesionais que o rodeaban, que ían dunha cama a outra, tomando notas, aplicando remedios, vivían todos nun estado de excitación e vixilancia extrema, coma nun purgatorio do que trataban de salvar a cantas máis almas podían. E premía na pera que disque aliviaba. E non se lle acordaba absolutamente nada. Só escapar do sufrimento, saber que pasara o perigo, que alguén decidise que, por fin, podía abandonar a sala de reanimación e volver á vida. Cando, despois de case cinco horas, iso foi posible, e saín ao corredor onde familiares me agardaban, á pregunta primeira: como estás?, só fun home a dicir: fodido. Polo experimentado, deduzo que iso de levántate e anda non deixa de ser unha mera forma literaria. Calquera sabe en que consistirá a verdadeira resurrección, pero o innegable é que o resucitar destas pequeniñas mortes doe moito.




Publicado en Diario de Pontevedra

sábado, 2 de noviembre de 2013

NUNCA TE DEJES PISOTEAR, HIJO


A ÚLTIMA novela de Mario Vargas Llosa, El héroe discreto, é realmente discreta. Vaia, que non aporta nada. Sería de grande ignorancia non lle recoñecer que sabe do oficio de escribir coma poucos, por iso non se pode negar que está ben construída e cun estilo coidado, que domina o ritmo e trama coma para lela con facilidade. Pero se lle retiraramos personaxes e ambientes propios do seu mundo de ficción e quen firmase a obra fose outro, con seguridade pasaría polas librerías con máis pena ca gloria. Eu lina coma veño facendo practicamente con todo canto publica, porque xa é rito de gratitude que con el manteño dende que aos 17 anos me descubrira algunhas esencias que me resultaron fundamentais na vida. E tamén porque, tal e como lle escoitei nalgunha entrevista de promoción, crin que descubriría os cambios sociais no seu país, que sabería por fin como deixou de estar fodido o Perú. Pero tampouco. As Piura e Lima que recordarei serán sempre as que xa tiña aprendidas, as que aparecen nesta novela carecen de altura literaria coma para que lle poidamos engadir nada.
A pesar do dito, existe unha tese na base da obra que me atrae. É a que defende a valentía deses homes de tesón, anónimos, firmes e rexos que manteñen os seus principios e valores contra o peso esmagador dos corruptos e dos malvados, organizados ou solitarios. O pai dun dos protagonistas, humilde e rudo traballador, déixalle por herdanza ao fillo unha lección clara: "Un hombre no se debe dejar pisotear por nadie en esta vida. Se trata de eso, nomás". Lección que me trae ao acordo unha época na que existían mestres de prestixio con vocación de transmitirlla aos aprendices. Cando expulsaron a García Calvo da universidade, puxo unha academia para ensinar a pensar, para que non te pisen. Sei por Savater que estaba na rúa El desengaño, nome que nin feito adrede. Porque para iso debería servir o saber: para desenganarnos, para que ninguén nos pise. Verdades que ás veces ensina mellor un pai analfabeto que moitos catedráticos empoleirados. Gústame que na novela de Llosa se repita : "Nunca te dejes pisotear, hijo". O malo é que hoxe as circunstancias obrigan tanto a pais humildes como ás academias de sabios a instalarse na rúa do engano, non na do desengano, co que todos de maneira oculta ou non tanto animan a calar, tragar e aceptar toda explotación e humillación.

PUBLICADO EN EL CORREO GALLEGO

A IMPRESCINDIBLE LOITA POLO SÓLIDO

Sen preámbulos: recoméndolles encarecidamente que lean o libro de Antonio Muñoz Molina (Todo lo que era sólido. Seix Barral). É un ensaio cunha escritura a cachón, co ritmo de fervenza dun narrador que se pregunta, critica e propón sobre a situación actual cunha racionalidade clara e destemida. Son 104 capítulos curtos tecidos cos vimbios dos que soe servise o escritor de Úbeda: a ilusión de buscar un modelo de vida cosmopolita e ilustrado propio dun neno espelido que nace no campo negro dos anos cincuenta, a sinceridade de quen viviu nunha ambiente pobre pero laborioso que lle inculcou a ambición de progreso polo camiño do esforzo e o de quen agradece á vida ter a fortuna de pasar de simple funcionario en Granda nun tempo gris a poder vivir da literatura nos anos do espellismo, da bruxería, dos adiviños e augures económicos que prognosticaban crecemento, cartos e vida de festa rachada para aqueles que soubesen aproveitar a enganosa bonanza á que ninguén se atrevía a lle poñer tacha. Apoiado nestes alicerces despeza como pasamos nos últimos anos da inconsciente alegría de dilapidar á depresión da atónita incredulidade de ver a súa derruba. Todo era un delirio apuntalado por unha economía especulativa, fachendosa e paleta que comezou «cando a potestade de dispoñer de cartos públicos se exerceu sen os mecanismos previos de control das leis; e cando as leis se fixeron tan elásticas coma para non entorpecer o abuso, a fantasía insensata, a cobiza – ou simplemente para non ser cumpridas». Neste humus medraron coma fungos os mediocres e trapalleiros arrimados aos partidos para alcanzar postos de tanta relevancia que así estamos: cunha clase política servil, dependente e escravizada incapaz de mirar á realidade cos ollos abertos. Como consecuencia, pasamos dos tempos dos cartos chegados da EU, dos créditos baratos e do maná que parecía caer do ceo, enganándonos a conciencia, aceptando simulacros, exhibicionismos de arquitectos estrela, de líderes paifocos aduladores de cidadáns aloulados pola promesa de festa gratis e por unha propaganda vulgar e rastreira que pagabamos todos a temer que será dos nosos fillos. Chegamos a vivir nun totalitarismo da festa como dádiva populista á que ninguén se atreveu a poñer o máis mínimo inconveniente para non ser tratado de rosmón aburrido. Este totalitarismo festeiro, no que se confunden con entusiasmo a dereita e a esquerda, alouláronos durante estes anos coma a bobos con globos de colores instalándonos nunha confortable falta de crítica cegadora. Cegadora para todos. Para o propio autor que dirixía o Instituto Cervantes de Nova York en reunións con bruxos e augures, políticos de toda especie en actos baleiros e ostentosos, inútiles, obsesionados por demostrar parvadas de novos ricos que pasaban completamente desapercibidas para os altos xerifaltes, nunha cegueira máis elevada, aos que ían dirixidas. Cegadora para os intelectuais que se agrupan en capelas de fe defendendo exentos de argumentos e corroidos por débedas, adhesións irracionais ou inconfesables ás fes máis vivas neste país: a Igrexa Católica (aínda que pareza mentira) e o nacionalismo. A crítica valente que a unha e outra fe lles aplica merece reflexión pausada. Sei que moitos guindarán o libro ó lixo só polo prexuízo de ser membro dalgunha delas , pero como ben di: «No tengo nada contra el nacionalismo, igual que no tengo nada contra la religión o el creacionismo. Allá cada cual con sus creencias. Ta solo prefiero leyes que me protejan para que los partidarios de cada una de ellas no tenga la potestad de imponérelas». Coñecida é a súa tese de que nacionalismo correlaciona con narcisismo e victimismo, gusta máis da cidadanía que de pobo, entelequia que se presta para calquera tipo de abuso. Cegadora para os xornalistas que se deixan engaiolar por filtracións de políticos vendéndonolas coma información investigada a contrastada. Cegadora porque nin creadores de opinión, escribidores ou economistas soubemos ver o que estaba ocorrendo no medio da axitación que nos aloulaba, por distracción, irresponsabilidade, por ir cada un aos seus propios asuntos, por medo a chamarlle ao desastre polo seu nome, por pensar que as cousas son máis sólidas do que en realidade son. Pois todo é cambiante, todo se debe aprender, todo é mellorable, todo se pode derrubar. Por iso é imprescindible pensar realmente que é sólido e esforzarse por mantelo. O dereito á educación pública e á sanidade; o imperio da lei; a garantía de seguir dispoñendo dunha vida digna na vellez. Iso é sólido. E iso conséguese con cidadáns cabais, austeros, que se dedican a coidar aos enfermos, a educar, a perseguir delincuentes, a xulgar con xustiza, a investigar, a cultivar a terra, a ganar cartos vendendo cousas necesarias. Iso é o sólido e por isto, aínda sendo conscientes dos intereses globais que os perseguen, os cidadáns deben mobilizarse e non permitir que catro bruxos vivos o aniquilen para moitos anos.


PUBLICADO EN DIARIO DE PONTEVEDRA