sábado, 31 de diciembre de 2011

VER RIR

A CÁMARA enfoca un cine no que os espectadores, metidos na pantalla, seguen as peripecias do protagonista en apuros salvado polo seu can. Comeza o cine dentro do cine. Comeza a película. O seu título: The artist. Dende as primeiras secuencias, vostede comezará a ver rir como se cadra nunca viu. E rirá contaxiado por tan luminosa risa. Non a gargalladas, non, en silencio, porque aquí case todo é silencio, sobran as palabras. Pero non só rirá: seguirá a trama sen necesidade nin dunha palabra, case ata sobran os mínimos letreiros que se sobrepoñen á imaxe; saboreará sen temor a inxenuidade da historia; perdoará o previsible do desenlace; desculpará o lineal argumento. Envolto nunha banda sonora magnífica deixarase ir do riso á pena, do fracaso á esperanza, de emoción en emoción, sempre, sempre, alumeado pola risa de Jean Dujardin, que se sae da pantalla, tamén de Berénice Bejo, pero máis do primeiro.
Ten moitos méritos a película, leríano xa en moitas críticas que a aplauden. Un non menor é o atrevemento cunha película muda nestes momentos de efectos, dimensións e técnica todas ao servizo das mil marabillas. Confiar na música e no ritmo da imaxe, na interpretación dos actores e na sabedoría da cámara para expresar unha historia así, dá mostras da fe e seguranza que o director tiña no seu proxecto. Tal vez por iso do principio ao fin, a película é unha lección de cine, de contar historias con imaxes, de utilizar luz e movemento, dirección de actores e todo o que un equipo de filmación esixe para lograr tan fermoso resultado. Aínda que nada máis fose por ver a maxistral escena na que Berénice Bejo entra no camerino do actor no seu momento do triunfo, sendo aínda ela unha aspirante soñadora a actriz, e se abraza á chaqueta do traxe do seu actor admirado, xa merecería a pena. Pero atopará moito máis: un ritmo harmonioso coma a súa peza musical, encadres axustados que o meterán ata o fondo da historia, pingas de humor e tenrura que nunca lle obrigarán as gargalladas nin ao doce excesivo das bágoas fáciles. Gozará dun pracer suave, plácido, sostible, como agora se di para todo. Un gozo de estética estable, resistente, carente de histerismos. Non sentirá a excitación da gracia fácil, a pena so sentimentalismo sobrecargado, a emoción por remexer no máis alodado do ser. Non. Gozará da risa impagable de quen sabe encher a pantalla de risa. Se este ano xa non lle dá tempo para vela, non se apure, comezar o novo véndoa, tamén será un bo inicio. Porque se algo necesitaremos para o 2012 é rir. E non o dubidemos, canto máis vexamos e nos vexan rir, máis riremos. Así llelo desexo a todos aínda que a miña risa, por máis que me esforce, nunca poida parecerse á de Jean Dujardin. Feliz ano.

PREVISIÓNS PARA O 2012

Corro un risco, xa o sei. Pero non creo que os meus erros sexan moito máis estrepitosos caos de expertos e luminarias que se encargan cada dous por tres de nos ir adiantando os puntos que medrará o paro, o distantes que nos situaremos do obxectivo de reducción do déficit, “o crecemento negativo” da economía, é dicir, a recesión, o pouco competitiva que continuará sendo a nosa economía e a longa lista de duras perspectivas que se nos presentan para o 12, o 13 e os que se lles ocorra ir engadindo. Pois con idéntica serenidade e fundamento, aí lles van as miñas previsións para o 2012, só para o doce, máis aló xa non son quen de ver. (Claro que o meu dominio queda máis no ámbito de a cotío e particular, non dou universalizado nin alcanzado visións de tanta extensión e fondura) Adiántolles, aínda que é probable que non lles solucione demasiado, que no próximo ano non me farei ilusións de que por fin aprenderei inglés. Todos os estudos e análises que levo realizado durante as últimas décadas conducen a que afirme, sen alarmismos pero con determinación, que non será este o ano do salto ao dominio de lingua tan importante. Unha promesa eliminada, unha ansiedade menos. Tampouco, estou en condicións de afirmalo con rotundidade, será neste ano no que os meus avances en natación me permitan pensar en competir aínda que só sexa nunha proba local de xubilados. Non. Continuarei pelexando na piscina coma Ulises nas procelosas augas das súas aventuras, con tanta ou máis valentía que o heroe de Homero, pero coa previsión realista de que ao meu estilo de natación (moi propio dos que nacemos non lonxe do Tambre, pero en Arzúa) non lle acaen as competicións. Descartada a miña intención de emular a Marck Spitz (Thorpe xa se me fai doutra galaxia), outra ansiedade menos. Tamén estou en condicións de certificar, e vexan que xa vou con tres adiantos de relevancia, que no próximo ano non vou gañar o Premio Planeta. Como te atreves, dirán algúns, a ser tan categórico? Pois xa ven, así de claro llelo deixo dito: o Premio Planeta do 2012 non será para un servidor, quen lles escribe encantado. Outra ansiedade menos. E se non os aburrise, prométolles que podería seguir prognosticando, con posibilidade mínima de erro, ata as uvas do ano que vén. Pero como de previsións persoais xa os supoño cansos, vexan como tamén me atrevo en campos algo máis complexos. Rajoy non será quen de gobernar no 2012 con sentido común, como Díos manda e tendo en conta “lo que le interesa a la gente”. Asegúrollo con tanta claridade como que non competirei nos xogos de Londres nos 100 metros braza. Home, pensarán, con sentido común pode gobernar. Non señor. Non gobernará con sentido común, porque o sentido común dos españois é malo de coñecer, e posto que non se dá coñecido, como alguén se pode atrever a gobernar no nome del? Nada digamos como Deus manda. Que eséxeta lle indicará o mandato de Deus a Rajoy? Con que teólogos consultará para dar entendido o que Deus quere? Non sabe acaso, meu pobre, que as mentes máis preclaras levan séculos picando na mina inacabable dos escritos sagrados e aínda hoxe é o día que non se sabe o que Deus quería de verdade? Pensa que vai el, por brillante que fose nas oposicións, saltar por riba de expertos católicos, protestastes, teutóns, americanos, xudeus e sabios de toda condición, apropiarse do estilo de goberno que Deus na súa sabedoría desexa? E xa no digamos o que a xente quere... Que xente, sr. Presidente, que xente? A xente normal, dirá vostede co seu aguzado sentido común. Pero , cal é a xente normal? A que lle aplaude en Génova, a que hai detrás dos oligarcas cos que se entrevista, a que vota a determinados representantes de distintas institucións? De tantos millóns que o votaron, sr Rajoy, seguro que xa o sabe, pero recórdollo, case cada un pretende algo diferente do outro, cada un ten os seus intereses, e, por desgraza, cando atende ao interese de un, choca co do da beira. Por iso, permítame, estou en condicións de asegurarlle que non atenderá ao que a xente quere, nin gobernará con sentido común nin, moito menos, como Deus manda, porque non o sabe nin deus. Iso si, a ver se polo menos gobernase algo. Por suposto que tamén nesta liña podería seguir prognosticando para o ano próximo sen perigo de excesivos fracasos, pero tampouco convén abusar. Para que saiban dos miñas artes adiviñas, xa van tendo datos suficientes. Non quero rematar, sen embargo, sen antes adiantarlles unha auténtica perla das previsións. Con moi alto índice de certeza, estou en condicións de afirmar que, se no próximo ano o PSOE lle encarga o proxecto da súa renovación a Carme Chacón, é tan probable que esta se produza coma que eu compita nadando nos 100 metros libres en Londres ou Mariano Rajoy goberne como Deus manda. Máis nada. Créanme: deséxolles o mellor para o 2012.

FELIZ 2012 PARA TODOS

PÍDOLLE PRESTADA A FELICITACIÓN AO MEU FILLO PABLO PARA DESEXARLLES A TODOS FELIZ 2012

http://vimeo.com/34366811

martes, 27 de diciembre de 2011

NENO CANTOR

CADA VEZ que volvo a Betanzos recupero anacos da infancia. Pero como a memoria recorda segundo imos cambiando, aprendendo ou volvéndonos vellos, en cada visita o acordo encarreirase polos circuítos que lle peta. Certo que os puntos de apoio para que ferva o recordo son os mesmos: a rúa do Rollo, o antigo Campo do Galo, a Praza do Campo, a escola García Hermanos, a Porta da Vila, a Fonte de Unta, os soportais, a Ponte Vella... Pero aínda facendo idéntico recorrido, a peza que se restaura acaba sendo única e distinta. A desta última vez acabou proxectando no miña pantalla de cine íntimo o retrato do neno cantor.
Sería polo ano sesenta do século pasado cando o músico Nemesio García Carril botou uns meses de cura axudante na igrexa de Santiago de Betanzos. O que logo compoñería a música de Los gozos y las sombras quixo darlle unha certa prestancia musical a unhas primeiras comuñóns e intentou probar voces entre os nenos que andabamos enredados nas sotanas dos cregos. Se cadra foi porque non había moito onde elixir, pero o certo é que a min converteume no solista da grande función daquela liturxia. Ensaiado e preparado por el actuei coma un Joselito de igrexa con grande éxito de crítica ( García Carril non ía tirar pedras contra o seu elixido) e público , que daquela era moito máis variado e abundante ca hoxe. Despois de tan soada actuación, os cregos do lugar deron en explotar a figura do neno cantor como atracción relixiosa e alá me teñen de igrexa en igrexa catando a San Roque, a Santa María do Azogue, á Virxe dos Remedios, en Tiobre, Paderne, as Angustias, Santo Domingo e en canta festa e celebración importante había na redonda. Acordo agosto como mes negro, actuaba en tantas sesións e tan seguidas, que a Bisbal quixera ver no meu pelello. Así foi como dediquei dous anos a este minijob sen soldo, detrás dun organista non demasiado imposto nin no canto nin na harmonía, que me obrigaba a coller sempre os cánticos nuns tons esaxeradamente altos ata que acabei por ir estragando a voz. E, tal e coma o Joselito de verdade, coa adolescencia quedei impedido e acabado, no só porque a min xa me fartaba o papel de neno atracción, senón, tamén, porque mudaran os tempos e con eles as miñas escasas virtudes vocais. Non lamentei nada pasar ao anonimato e perder a popularidade gañada a forza de me empregar a fondo con pezas de música e letra sacra máis que discutibles. Naquel momento xa comezaba a mirar para as nenas e notei que esa popularidade restaba mérito aos seus ollos. Agora, co paso dos anos, pisando outra vez enriba das mesmas pedras, non sinto nin vergonza nin orgullo, so vexo a un neno miudiño perforando coa súa voz aguda a solemnidade dos días grandes nas preciosas igrexas de Betanzos. O neno cantor e quen llelo conta deséxanlles unha boa noite.

O MAIOR ERRO COMETIDO NA VIDA

Carlos Castilla del Pino necesitou máis de mil páxinas para escribir a súa autobiografía. Dividida en dous volumes ( “Pretérito imperfecto” de 1922 a 1949 e “Casa del olivo” do 49 ao 2003) vai destripando a vida da sociedade española de gran parte do século pasado. No primeiro coñecemos a procedencia familiar, social e ideolóxica do psiquiatra, ben detallada no seu San Roque natal, nos anos de estudo en Ronda e Sevilla, nas súas primeiras afeccións intelectuais, na súa adolescencia marcada polo sangue da guerra que ve brotar do corpo dos seus tíos, a escapada a Xibraltar, a morte do pai, a decidida vocación cara a medicina e a importancia do seu mentor intelectual don Federico; viaxamos con el a Madrid para entrar na facultade daqueles anos, vimos a Ferrol para facer as milicias universitarias e comprendermos xa a súa vontade de traballo e a case obsesiva mirada posta en chegar a catedrático de psiquiatría. Formado arredor dos psiquiatras máis importantes do momento, entregado ao traballo e ao coñecemento case coa afán e ambición de Jiménez Díaz, imos sabendo das súas lecturas, traxectoria e transformación intelectual, das súas filias e fobias, entusiasmos e desgustos coas figuras intelectuais máis importantes da época. Por debaixo, España, a guerra, a posguerra, a fame e miseria daqueles anos, o nacemento do seu antifranquismo e anticlericalismo que xa non abandonaría no resto dos seus días. Remata este primeiro volume completamente formado como médico con especial dedicación á psiquiatría e á neuroloxía e coa opción de se establecer en Córdoba, cidade que sería fundamental na súa madurez e o resto dos seus días.Ata aquí unha descrición dun home metódico, rigoroso co traballo, dunha memoria prodixiosa e cun gusto polo detalle case obsesivo. A Córdoba viaxou coa misión de se encargar do dispensario psiquiátrico da cidade, institución practicamente inexistente e que el había de erguer ao longo da súa madurez intelectual e profesional, ata acabar vivindo no final dos seus día na “Casa del olivo”. Tamén cincocentas páxinas do segundo volume lemos con meticulosa descrición as penas e traballos dun profesional ideoloxicamente progresista no medio dunha cidade de provincias coma Córdoba, completamente dominada naqueles tempos por unha clase terratenente inmobilista, unha férrea marcaxe dos funcionarios da dictadura e unha igrexa poderosa. Entregado con metodoloxía calvinista ao estudo e ao exercicio da profesión, non esquece a obsesión da súa vida, a cátedra, e ao longo do seu proceso de implicación política, da evolución do seu pensamento, comprobamos a frustración que lle supón, despois de romper con López Ibor, a certificación de que nunca chegará a ser catedrático, por máis que todos visen nel un proxectil dirixido a un branco. Como dixen, as descricións son detalladas e puntillosas. Sabemos das súa primeiras anotacións, conserva apuntes de gastos das primeiras viaxes a Europa, coñecemos a maneira de vivir dos españois da época, as maneiras dos departamentos universitarios, non moi diferentes dos de hoxe, a grandeza dos homes de ciencia e as súas miserias, a dureza da loita contra o réxime nos peores anos e a seu compromiso cunha liña psiquiátrica a cada paso máis imbricada coa socioloxía e sempre ambiciosa sen renunciar a unha boa formación psicanalítica e neurolóxica. Para todo ten memoria e capacidade analítica nos dous volumes, mais hai algo que me sorprende e desconcerta: ao maior erro cometido na súa vida (así o denomina el) só lle dedica da páxina 149 á 151 e logo, nos capítulos finais, despacha o asunto cunha distancia e frialdade que estremecen. En 1951 naceu o seu primeiro fillo e, a pesar de darse conta de que para el significara unha enorme complicación psicolóxica e algo perturbador, sumido na inconsciencia e na irresponsabilidade, terá seis máis. Para el a paternidade significou unha obrigación, nunca a espontaneidade dunha emoción, intentando impoñerlles aos fillos os seus modelos e proxectos. E aínda sabendo o errado deste comportamento observado no exercicio da súa profesión, non foi capaz de velo nel mesmo. Ao remate, deses sete fillos, cinco morreron en circunstancias tráxicas: unha suicídase, dous morren por efecto das drogas e pola SIDA, outra por unha enfermidade maligna e aínda outro por un accidente de moto. Tanta dor é perfectamente explicada por Castilla del Pino. E ten mérito que soubese sobrepoñerse e seguir loitando coa vida. E que o conte con tanta valentía. Non pensen que lamento con morbo non velo fundido por tantas desgrazas. Só boto de menos que en tantas páxinas, en tanta análise sobre pensamento, gusto literario, aplicacións psicolóxicas, ideoloxía e compromiso político, non dedicase unha máis pormenorizada e atenta explicación ás causas e remedios para atallar – se puidera, que xa sei que non sempre se pode- o maior erro cometido na súa vida.

martes, 20 de diciembre de 2011

MORNA DESPEDIDA

HÁSELLE ACORDAR A ALLADA

Se non fose porque a ambición e o afán de poder todo o superan, quen nos días próximos será flamante presidente debería tremer de auténtico pánico. O panorama que ten por diante non pode ser máis pesimista e desalentador. Por máis que se acolla á herdanza e ineptitude do seu antepasado, axiña comprobará a diferenza entre predicar mentres non hai que tomar decisións e agora que non lle quedará outra que tomalas. E con ser difícil a elección cando os intereses aos que se pretende atender son tantos e ás veces tan contrapostos, o peor paréceme con moito a relativa, por non dicir mínima, capacidade de manobra coa que conta no contexto actual. Que ilusión e esperanza pode animar a alguén ao que técnicos e organismos internacionais lle prognostican desgrazas sen límite para os próximos tres anos? Con que fe e determinación pode actuar un mandatario ao que parecen condenar os expertos e adiviños do futuro a un fracaso cantado en crecemento económico e creación de emprego? Que papel lle corresponde ao novo presidente se xa Goldman Sachs condenou España á recesión nos próximos dous anos? O determinismo nas prediccións de estudos de gabinetes de bancos, institucións financeiras e doutores sobre a economía non permiten a máis mínima regaña pola que albiscar unha miga de luz. Con que convicción e fortaleza pode un presidente de España enfrontarse así ao futuro? Tal e como aparece o relato nos últimos tempos, todo nos leva a concluír que a única misión dun bo presidente nestes momentos sería moi simple: aprender ben os diagnósticos que proceden dos grupos de presión, mostrarse receptivos ás súas recomendacións e cumprir sen rechiar, ao pé da letra, as esixencias por eles ditadas. Coma se o único que funcionase no presente fosen os presidentes ventrílocuos e dóciles que cumprisen con fe cega as peticións destes sabios gobernadores na sombra. Medirase a partires de agora a eficacia dun presidente e do seu goberno pola ductilidade e maleabilidade que demostre para adaptarse ás esixencias dos poderes económicos. Se tal hipótese recibise confirmación, merece a pena a simulación democrática pola que eliximos a alguén co propósito de que actúe segundo un programa polos electores aceptado? Claro que non só existe este relato. Hai outro segundo o cal a culpa de que determinados organismos económicos actúen tal cal obedece unicamente á decisión dos políticos que así llo esixen. En defensa dos sabios económicos e contradicindo o relato máis estendido e crible por parte da maioría, os auténticos culpables de que chegaramos ata aquí é sobre todo dos políticos que coas súas leis e presións ignorantes obrigan a bancos centrais e poderes financeiros a ter que se defender con estas armas que a ninguén gustan. Se así fose, tampouco as perspectivas para o noso presidente xirarían arredor da ledicia. Que poder lle toca no contexto europeo ao presidente de España? Cal é o peso diante dos grandes países como Alemaña e Francia? Habería de medirse tamén a súa eficacia e solvencia na habilidade que demostrase para se pregar e adoptar sempre as medidas que lles gustasen a franceses e alemáns? Ata onde pode chegar o poder de autonomía, tal e como está estruturada Eupopa, dun presidente de España? Sen levar ao límite ambas suposicións, certo é que a capacidade do presidente, sexa maior o determinismo económico ou a dependencia de políticos de países máis poderosos, o indiscutible salta á vista: a capacidade de manobra de Rajoy é do grosor dun papel de fumar. Será esta a maior sorpresa coa que tropezará en canto dea os primeiros pasos no asunto de gobernar: comprobar que, por escéptico e realista que se considerase, a realidade é moito máis dura do esperado e a súa capacidade de decisión resulta moi escasa. El que ansiaba unha maioría absoluta para demostrar a súa seriedade e sentido común, el que leva anos avogando por gobernar e deixarse de ocorrencias, el que tanto petou no marro de que dunha vez hai que se dedicar a gobernar e preocuparse do que de verdade lle interesa á xente, comprobará en propia carne o pouco que pode decidir, o escaso poder co que conta para modificar a realidade. Por iso, moito antes do que pensa, temo que ao igual que o seu antecesor mostra na súa linguaxe verbal e xestual o insoportable peso da falta de poder, a el non lle tardará o día no que se lle acordará a allada e experimentará idéntica condena. Oxalá me equivoque.

lunes, 19 de diciembre de 2011

O BOLÍGRAFO

SÓ SENTARSE, a ansiedade do mociño saltaba á vista. Non atopaba acomodo no asento, xiraba unha e outra vez o corpo dun lado ao outro, mordía nas uñas, expresábase en frases curtas, cortantes, case iradas. Sen tempo nin a conxeniar deu en enredar cun bolígrafo que pillou do bote no que gardo varios. En primeiro pasouno dunha man á outra coma se houbese detrás do movemento algunha intención, axiña me decatei que ningunha: só entreter a ansiedade. Comezou a premer no botón que apuxa na punta unha e outra vez con tanta velocidade que me permitín advertirlle: se segues así, poida que o bolígrafo non resista. Que non vai resistir, retoume seguro, non lle pasa nada. Ao pouco pasoulle todo: escagallouse coma se por maxia alguén descompuxese as súas oito ou dez pezas nun único sopro.
Sen necesidade de o recriminar adoptou unha postura positiva: non pasa nada, isto arránxoo eu agora mesmo. Animeino a que o fixese co meu silencio e sorrindo. Non rías, tío, que si, que son moi mañoso, replicou ao meu silencio que entendeu escéptico. E con decisión comezou cos seus dedos nerviosos a encaixar as pezas. Non resultou tan fácil como pensaba. A barra coa tinta, o cilindro flexible dentro do que debería introducirse e o envoltorio de pasta externo encaixaban ben, pero dúas ou tres peciñas miúdas que activaban o clic para o seu funcionamento non acababan de encaixar. Despois de varios intentos recorreu aos dentes para unha operación que non merecía tales instrumentos, tirou con forza dun fío plástico que se podía manexar cunha uña, e mostrou as primeiras evidencias de cansazo, frustración e cabreo. A pesar ou precisamente por usar dentes e forza bruta, o mecanismo non funcionaba. O desánimo callou e non o dubidou: amañou o imprescindible para que se sostivese aparentemente e, con disimulo, devolveuno ao bote xunto cos outros. Aí si que me vin obrigado a intervir: ao final deixalo estragado, non es capaz de arranxalo. Son tal, o que pasa é que... Por que non o segues intentando?, a min paréceme que xa estabas a piques de o conseguir. Miroume para comprobar se as miñas palabras de confianza eran sinceras e colleuno para dedicarse outra vez a intentalo. Con calma, animeino, non temos présa. É que a min o que me falta é paciencia, o outro día púxenme a arranxarlle unha vasoira a miña nai e como non daba, cabreeime, rompina e tireina. Pois hoxe non tires o bolígrafo, bótalle paciencia. E botoulla. Mentres atendín unha chamada telefónica, o bolígrafo quedou perfectamente reparado. Premeu diante dos meus ollos tres veces seguidas para que comprobase a precisión coa que funcionaba e soltoume moi orgulloso: son ou non son mañoso?

domingo, 11 de diciembre de 2011

MÁIS LISTO CÁ FAME

ENTRE OS EXPERTOS económicos parece que se intúen algunhas fendeduras polas que se coan liscas de pensamento opostas ás máis ortodoxas. Xa hai quen se atreve a defender que non todo han ser axustes e recortes, non só con aforrar se sae do pozo, din, algo haberán de gastar aqueles que poidan, do contrario estamos abocados a pechar o círculo da inactividade absoluta. Deixándome guiar por tales consellos, aproveitei os días pasados para volver a Istambul, cidade tan viva e complexa, con tantos contrates coma ulidos, que nunca farta, pois sempre aleda e insufla optimismo, se cadra pola amabilidade e capacidade de loita dos seus habitantes, neste caso, tamén, sen dúbida, polo regalo dun tempo case primaveral en pleno mes de decembro.
Non abundan polas súas rúas pobres de pedir, nin mendigos, nin pícaros que se aproveiten das eivas. E non será porque non haxa turistas aos que dar mágoa. Só lembro como imaxe realmente triste a dun cativiño esfameado, engurrado nun curruncho, sen case abrigo enriba, morto de frío. Pero non pedía, vendía. Porque en Istambul non se pide, véndese, comérciase, negóciase. Poden ser negocios estraños, coma o de varios vellos ofrecendo o servizo dunha pesa oxidada e ruín para que os viandantes acepten coñecer o seu peso a cambio dunhas liras, pero teñen a dignidade de buscar a vida ofrecendo algo, releando, seducindo. É máis que coñecida a súa facilidade para vender ata aos máis cutres compradores nos bazares de babel nos que se falan linguas coa soltura que para si quixeran os nosos estudantes despois de anos gurrando contra o idioma estranxeiro. Tiven a fortuna de tropezar cun mociño que falaba un español correctísimo vendendo especias. Na conversa que mantivemos, curioso eu por saber se só na actividade comercial chegara a tal dominio do idioma, contestoume coma unha chispa: é que son máis listo cá fame. E vaia se o era. Nun momento da negociación, temendo que influíse para que a miña acompañante non pechase o trato, animoume a que lle permitise realizar o gasto que a ela lle apetecía. Tocada no seu amor propio, a compañeira aclaroulle que non precisaba do meu permiso, que tiñamos separación de bens. O mozo, de inmediato, Blackberry en man, tomou nota, preguntou e asesorouse ata entender perfectamente a diferencia entre gananciais e separación de bens. Quedou máis contento ca un cuco, ademais da venda aprendeu algo novo, que, dixo, aplicaría de inmediato cos cataláns. Agradecido, regaloume un té especial co que, garantiume ao oído, podería demostrar a miña potencia sexual cinco veces na noite. Porque, razoou, aínda que cartos separados, amor xuntos. Acredito que o té, con mazá e canela, está moi saboroso. Pero máis nada.

QUE SE ACLAREN!

Houbo dous momentos no debate electoral que mantiveron Rajoy e Rubalcaba antes da últimas eleccións, nos que se puxo de manifesto a carencia de ideas e perda absoluta de rumbo por parte do PSOE. O primeiro aconteceu durante unha intervención espontánea, directa e sen complexos de Rajoy na que, brillante e seguro porque realmente se vía que cría no que dicía, lle espetou ao representante dos socialistas(non reproduzo as súas palabras pero si creo que o seu espírito): pero a vostedes quen lles deu o certificado de únicos e verdadeiros defensores do ben dos cidadáns?, por que se atreve a dubidar da miña san e clara decisión de buscar o mellor para os cidadáns do meu país?; dígame, se quere, lle apetece e sabe, que ten outra idea de lograr o avance e mellora da sociedade, ten dereito a facelo, pero non lle permito que se arrogue a exclusividade do ben común nin que dubide de que eu busco idéntico fin, porque nesas, tanto ou máis ca vostede, estou eu tan convencido, tan decidido e con idéntica ou máis preparación para conseguilo. Xa digo, non foron estas as palabras, pero coido que todo espectador sen anteolleiras entendeu perfectamente que isto era o que lle dicía: autoridade moral non teñen vostedes nin unha miga máis cá miña. Estamos en igualdade de condicións. Iso de que a esquerda busca o ben común e a dereita busca o ben dos favorecidos socialmente é un conto chino, anacrónico, que non se sostén e contra o que me rebelo con seguridade e convicción, veu a dicirlle o candidato agora vencedor do PP, e coido que así o entenderon a maioría dos espectadores. Entre outras cousas, porque o PSOE nada pode contrapoñer contra este argumento. O segundo, tamén nesta liña, pero aínda máis evidente sucedeu cando, adoptando Rajoy o estilo inquisitivo do seu contrincante, lle esixiu un resposta a esta pregunta: como é que, con crise ou sen ela, sexan as desigualdades de renda do o noso país, gobernando os socialistas, as máis elevadas da Unión, se examine a enquisa obxectiva que se examine? Pode explicarme por que sendo vostedes defensores da reducción de distancias entre rendas se produce durante o seu mandato o maior incremento? Pregunta á que o candidato socialista tampouco deu resposta nin quixo tan sequera escoitar, porque evidentemente tampouco o PSOE sabe nestes momentos que responder nin como romper tal contradición. Traio estes dous anecdóticos exemplos a colación simplemente para insistir en algo evidente: o PSOE está desnortado, sen consistencia ideolóxica, sen a máis mínima visión do que pode ofrecer aos votantes da esquerda. E non é que perdese catro millóns de votos na últimas eleccións pola inclemente e desapiada crise, evidente, que lle pasaría factura a calquera que estivese no goberno, é algo máis: a carencia dun proxecto claro que ilusione e que reúna ao seu carón a millóns de mozos, profesionais, traballadores, desempregados e técnicos capacitados que buscan un estilo distinto de sociedade, de maneira de vivir. O PSOE está perdido. Por completo. E non, tampouco, por problema de cadros integrados por vellos ou mozos (alguén escribía hai pouco que José Luís Sampedro, tendo a idade que ten, é un referente para moita mocidade), senón simplemente pola falta de ideas, pola vacuidade absoluta nas súas propostas. Simpleza tras simpleza, contradición tras contradición, incoherencias amoreadas, por máis que se repitan slogans non convencen a un electorado que vive noutra época, noutra dimensión. Será longo o deserto e difícil a travesía se non aprende desta derrota e se somete a unha crítica sen anestesia. Engurrados dentro da endogamia paralizante dos cadros de militancia, de profesionais da subsistencia, mamóns da actividade política sen outra formación que a estratexia “chusquera” de ascensión, pouco ou nada lles agarda a eles como partido e aos votantes de esquerda como alternativa coa que contar. Refírome en xeral a España e xa nin quero determe na situación do PSOE galego, porque aí xa entrariamos nun val de bágoas do que probablemente só nos quedase como saída a sala de espera do psiquiatra. Como resume, aínda que a cita sexa un pouco longa, permítanme que me acolla ás palabras de Félix de Azúa que resumen á perfección o camiño de imperfección no que se colocou o PSOE: “Instituirse, como ha pretendido Zapatero, en el salvador de todos los agraviados (y agraviadas) del mundo, cuando en realidad a lo que aspira es a indultar banqueros tramposos, es de todo punto insoportable. Que se aclaren, que se pongan al día, que se renueven, que se limpien de vagos, analfabetos e indeseables, que renuncien a los cromos de la guerra civil, y quizás se les pueda recuperar dentro de ocho años”. O dito: que se aclaren!

jueves, 8 de diciembre de 2011

miércoles, 7 de diciembre de 2011

ISTANBUL

CISTERNAS DE YEREBATAN

O SOL CAE SOBRE CONSTANTINOPLA

O PAI COMO HEROE

      A PESAR de que en moitas entrevistas intentei saber de seu pai, o adolescente regateaba entre silencios e respostas vagas para non me dicir nada del. Inútiles resultaron as miñas estratexias –débiles, sen dúbida– de entrevistador para conseguir que me transmitise aínda que só fose unha lixeira idea da figura paterna. Ten traballo neste momento o teu pai? Silencio. Non sabes? Silencio. Vive contigo e teus irmáns? Si. Xa fala español ou galego ou fas ti di intérprete? Si. Si que? Fala el ou fas ti de intérprete? Que é interprete? Axúdaslle cando ten que se entender con alguén porque non fala español? Si. Podería el pasar polo instituto para falar comigo? Silencio. Vendo que non me movía da fochanca na que me metera, tratei de buscar algunha fórmula máis efectiva.
Por aqueles días lera unha entrevista co director de cine Santiago Ahuanojinou Zannou (El truco del manco, La puerta de no retorno) na que me chamou a atención a claridade coa que explicaba a súa situación de mozo desarraigado, incómodo co contorno sendo das primeiras xeracións de negros nacidos aquí. Explicaba que carecían de referentes para se sentir orgullosos, que experimentaban o rexeitamento dos compañeiros de escola e, sobre todo, que eran presa fácil para se deixar atraer polo modelo de maiores que fan diñeiro fácil coa delincuencia e coa droga. Atribuía esta tendencia a que consideraba que o se pai era un fracasado. Dicía: "Los hijos de los inmigrantes tenemos una falta de orgullo hacia nuestro padre porque no nos ha podido dar las mismas cosas que reciben otros. Y a esa edad piensas que tener más es tener más valor. Y durante mucho tiempo damos la espalda a nuestras raíces porque no vemos en ellas la riqueza occidental. Me decían que mi padre era un caníbal, que los blancos son mejores que los negros, que los negros no sirven para nada. Y tu ves que tu padre se está rompiendo la espalda trabajando y acabas pensando que tienen razón, que es un fracasado". Ahuanojinou conseguiu superar este desarraigo volvendo ás raíces e descubrindo que para saír da aldea de seu pai, sen nada, e lanzarse ao mundo disposto a todo por mellorar, hai que ser un heroe. Eu chamei de novo ao adolescente esquecendo toda a miña batería de preguntas inútiles. Agora andamos estudando o itinerario dende Casablanca para chegar á aldea da que procedía a súa familia. Imos con calma, eu coñezo pouco da súa xeografía e costumes. Pero o mociño a cada paso ten máis que contar, deuse conta da miña ignorancia sobre o seu modo de vivir aló, antes de viaxar xunta nós. Gústalle que eu aprenda. Agardo o día no que descubra que seu pai é un heroe. Porque seguro que o é.

INDULTOS E CHEIRUMES

Agarrándose a unha lei de 1870 peiteada en 1899, o goberno en funcións tivo tempo no desconto para indultar a don Alfredo Sáenz,. Este experto banqueiro, noutra época alto executivo de Banesto, banco ao que don Mario Conde parece que muxiu todo o que deu de si, é agora executivo principal en poder e dignidade (tamén en honorabilidade?) dentro do banco máis potente do país. Segundo se deduce das informacións perfumadas cos ulidos máis variados, a sentencia firme do Supremo contra este banqueiro condenado a 3 meses de prisión, unha multa e inhabilitación para exercer o seu cargo, deu pé a que o executivo se puxese por riba da lei, dando a entender algo similar a aquelo que Hitler lle dixera a un embaixador inglés: vostede ten razón, pero eu teño lexións. E como as lexións mandan, nin lei nin farrapo de gaitas, aí queda a pena conmutada e o importante executivo salda a sentencia con tres mil euros que para el poden equivaler a unha propina ao limpabotas. A simple vista, o asunto préstase para mazar no executivo e no seu presidente ata quedar sen folgos. Tal e como se encargaron de predicar os máis feroces trituradores da figura de Zapatero, era isto o que lle faltaba para saír cuberto de lixo que nunca máis dará limpado de enriba de si. Indultar tamén é de esquerdas, din, cunha man pedindo o voto dos indignados, ameazando con subir os impostos aos ricos, e coa outra indultando a banqueiros, colmo da hipocrisía e incoherencia dun presidente que arruinou o país e nos conduciu á miseria por decenios. E veña a crítica de onde sexa, o certo é que o asunto cheira mal, moi mal. Pero non neste remate de conmutación in extremis senón dende o comezo dos tempos, disto vai xa para 17 anos, cando Mario Conde acabou condenado por baleirar a caixa de Banesto e Sáenz presentara unha querela contra catro empresarios por estafa e alzamento de bens. Xa nese momento todo cheiraba mal. Moi mal. Tanto, que estes empresarios denunciados por Saénz acaban na cadea condenados pola sentencia dun xuíz (Pascual Estevil) á súa vez condenado por prevaricación e detención ilegal. Segue cheirando a podre a moita distancia. Imaxinen as ganas de vinganza dos empresarios que acabaron en prisión. Xuráronlla (esta xente é así, pode permitirse case dúas décadas na xustiza por darse o gusto dunha vinganza) ao bo de Sáenz e conseguiron que o Supremo dictase sentencia firme contra de quen argallara para que os prendesen. Tarde, pero a vinganza cumpriuse. (De Mario Conde, xa saben: tamén acabou en prisión – caso raro- pero nela fortaleceuse , disque aprendeu unha barbaridade sobre a dor e a importancia das cousas pequenas e agora sácalle proveito contándoo e escribindo libros que vende a moreas, porque ao parecer aos lectores nada nos divirte máis que ulir cheirumes pestilentes. Por suposto que Conde sostén que todo o seu proceso obedeceu a unha conspiración de xentes da talla de Aznar e González, Felipe, porque, mortos de medo vendo que se podería converter no futuro presidente de España, contaron con medios para arrimar a xustiza á súa conveniencia, se cadra aquel que dicía que a xustiza neste país é un cachondeo, non merecía tanto castigo. Sexa ou non fantasía esta defensa do banqueiro máis brillante, máis rico e máis atrevido do inicio dos noventa do século pasado, o que está claro é que non lle resulta nada simpático que este goberno indulte ao seu ex colega. Por iso tamén é dos que arremete con máis violencia contra este indulto de última hora impregnado de malos olores). Non fartos do insoportable cheirume dun goberno que antes de tocar a campá da súa retirada indulta a un potentado segundo do primeiro (señor Botín), de que na primeira condena, inicio desta película, andase polo medio un xuíz prevaricador e de que as pelexas entre banqueiros acaben na maioría dos casos aproveitando as regañas que sempre o poder ten a man para casos de urxencia e forza maior, o que resulta máis sorprendente é o silencio de sindicatos e outros partidos. Non sei se é que eu ando un pouco desorientado – algo seguro que si- e non atendín ben, pero nin aos que proximamente van gobernar, nin a sindicalistas, nin a figuras de institucións relevantes lles oín opinión fundada e razoada sobre esta decisión tan olorosa. Excepto aqueles obsesionados con mallar en Zapatero chova ou vaia sol – a que se dedicarán a partires de agora?-, non lin nin escoitei declaracións de escándalo ou indignación. É coma se houbese o acordo segredo de que tratándose de banqueiros, un pode verse na obriga de ter que axudalos, salvalos, recapitalizalos ou indultalos cando menos se pensa. Tal vez por iso todos calan coma petos, saben con quen se xogan os cartos. Dá a impresión de que os que gobernan ou intentan gobernar, pensan: hai cheirumes cos que, por fétidos que sexan, has de aprender a vivir se non queres quedar sen nariz.

martes, 29 de noviembre de 2011

PARA VIVIR ALEGRE...

"Se escolles á muller adecuada, podes ser feliz toda a vida. Debes agarrarte con uñas e dentes aos teus soños. Ser flexible. E non esquecer que o tempo é precioso e voa".

Folco Quilici.

lunes, 28 de noviembre de 2011

OS MANDAMENTOS DE VALLEJO

No discurso de Fernando Vallejo en Guadalajara ao recibir o Premio FIL de Literatura en Lenguas Romances aproveitou para repetir os tres mandamentos do seu credo:

1. Non te reproduzas. Non lle fagas a outro o mal.
2. Respecta aos animais ( O premio leva asociados 150.000 dólares que donou a dúas señoras que dirixin asociacións de protección aos animais, non en vano admite que cando está cerca deles (dos animais) se lle calma uns instntes o caos de dentro e cre sentir o que chaman a paz da alma).
3. Non votes. Non te deixes enganar polos bribóns da democracia. Escoller o malo para evitar o peor é inmoral. 

Os seus mandamentos son moi discutibles, menos a súa novela La virgen de los sicarios, e moito menos a narración que fixo da súa infancia en Santa Anita, entre Envigado e Sabaneta, onde súa nai lle dicía cando tocaba cartos: "Vaya, lávese las manos m'hijo, que tocó plata". Polo que o autor de Antioquia conclúe: Duns nenos educados así, qué se podía agardar? Que fosen puros pobres... 
Vallejo puro. Sempre atancado ao Papa, á Igrexa católica, ao poder. Amando México, claro, bautizado en Tenampa con tequila e vendo a imaxe de José Alfredo Jiménez, quen non.
Por suposto que se sente contento de recibir o premio e de se ver acompañado de tantos amigos e de volver a Jalisco, terra de Rulfo, onde os mortos falan. 

PASEO POLA RUTA DA PEDRA E DA AUGA



Polo camiño cara o mosteiro de Armenteira, a color e o rumor da auga transforman un minuto en eternidade.

MÉTODO GRAN TORINO

Se recordan, na magnífica película de Clint Eastwood titulada Gran Torino, o protagonista adulto interpretado polo director é un vello rabudo, excombatente intolerante, maniático pola idade e o carácter, solitario e bravo cos demais e consigo mesmo. Tócalle compartir no barrio con veciños dunha comunidade asiática pola que non sente especial simpatía e da que forma parte un adolescente do que acabará sendo amigo. Pero o camiño da amizade, polo menos tal e como o entende o personaxe de Eastwood, está cheo de croios e fochancas. Non se chega a adulto pola autoestrada da branda relación, das palabras sempre amables, dos consellos paternalistas e da abdicación de responsabilidades. A relación que se establece entre adulto e adolescente susténtase na claridade, en chamarlle ás cousas polo seu nome, en falar de home a home se realmente se quere chegar a home.
Neste estilo de relación entre adulto e adolescente que eu bautizo "método gran torino", non cabe por parte do menor a desculpa, refuxiarse nas circunstancias para non aceptar responsabilidade, enroscarse arredor do propio embigo para non se enfrontar ao que custa, nin laiarse diante do que esixe esforzo. E por parte do máis vello, mesmo ás veces con rudeza, o que se pide é valentía, mirarlle á cara ao mocete e dicirlle a verdade aínda que lle doia, facerlle de espello cando non se atreve ou se paraliza por medo, zapatealo de vez en cando contra as cordas para que non tema, pois co impulso do tropezo sáese con novas forzas para continuar na pelexa. Cando, coma na película, a relación progresa e se acaban establecendo lazos de amizade, estes resisten, están ben anoados e non se tronzan nin coa macheta das situacións críticas. Nelas é cando aparece o heroe ao estilo dos personaxes que lle gusta crear a Eastwoot: ben provistos de defectos e carencias, pero insubornables cando toca responder por algo serio, no que se xoga a vida. Aí é onde se manifesta a fortaleza e categoría moral do adulto, a decisión contra o infortunio e resistencia ao sufrimento como só algúns homes son capaces de realizar. Aí é onde o adolescente atopa un espello no que se mirar, un modelo ao que emular, unha figura que lle resulta sólida. Pero para saltar sobre a desconfianza, os prexuízos, os temores e timideces cómpre traspasar a liña dos febles consellos, das contemplacións sen fin e das pusilánimes metodoloxías ao uso. Moitos pais e educadores atopámonos en innumerables situacións nas que nos pide o corpo a resolución dalgún conflito pola vella terapia dun bo lapote. Non é necesario. Se utilizaramos con máis fe e seguridade o método gran torino, aínda sen ser heroes, outro galo nos cantaría.

O BICO DE ELVIRA

Como todo estaba bastante previsto e cantado, o mellor da noite do teatro electoral estivo no bico que Elvira lle regalou a Rajoy “diante de todo España”, tal e como gustan dicir nos programas das vísceras os protagonistas desexosos de que se saiba a verdade, a mentira, a calumnia ou a imbecilidade de quenda. E non creo ser eu o único en quedarme coa foto, os xornais repetírona case todos nas súas primeiras e mesmo xa saíron artigos a esgalla gabando o discreto encanto da muller do futuro presidente. Lembro das eleccións anteriores, nas que o triunfo aínda non chegara, cómo Elvira miraba dende o balcón cunha pena imposible de agochar, a vontade férrea desterrando dos ollos as bágoas que petaban por esborrexer polas súas meixelas dondas e saudables. Agora, chegada a hora do triunfo, contida pero visible a súa emoción, deixouse ser ata desembocar no púdico ofrecemento da súa mirada, rostro e boca á altura das barbas do vencedor. Soubo deixarse levar no momento adecuado polo que o corpo lle pedía e apertou cos seus brazos a figura do seu heroe da noite e de sempre. E bicouno como as mulleres bicaban nas películas de antes: entregándose con dozura, insinuando sensualidade, ofrecendo os labios relaxados, medio abertos, sen gota de exhibicionismo nin carnalidade á vista, todo forza concentrada na elegancia dun corpo que se xira, dun rostro que se sitúa na posición exacta para o contacto, nos brazos que atraen suavemente, sen dominio, na forza discreta do imán que dirixe a súa potencia de atracción ao metal elixido. O mérito, sen querer desmerecer ao galán equilibrado e sensato da noite, estivo todo en Elvira, pois Rajoy estaba ledo e bicou tratando de ser espontáneo, pero os seus labios aparecían máis tensos, o riso non lle agromou coa naturalidade de auga que corre entre rochas e daba a impresión de que estaba desexando que toda esa celebración popular acabase canto antes, se cadra porque xa lle tardaba poñerse a traballar. A alegría de Elvira, sen embargo, sen caer na esaxeración propia dos ordinarios, brillaba nos seus ollos máis ca na boca, e o seu corpo todo expresaba a emoción a piques de estalar propia de alguén que se ve afeita a saber agardar e manifestarse só nos momentos imprescindibles. Non será indiscreta, Elvira, seguro. Aporta un encanto elegante e sobrio, moi conveniente para os tempos que corren. Nada que ver coa tímida e sosa distancia de Romero, coa avasaladora e case insultante e altiva seguridade de Botella, nin, tampouco, co nervioso e permanente escape de Sonsoles, tamén ausente. Parece probable que Elvira estará se hai que estar, aparecerá o menos posible, non eludirá as súas responsabilidades e dará confianza ao ocupado presidente, ocupado por dicir algo, porque ben mirado non é para arrendarlle a ganancia. E coa confianza chegamos á palabra talismán. Confianza será a que necesitará o novo presidente porque en gran parte baseou toda a súa estratexia en que el si ofrecerá confianza: confianza aos inversores, confianza aos poderes financeiros, confianza aos empresarios grandes e pequenos, confianza a Europa, confianza aos axentes económicos ocultos e manifestos dos que depende que se cree emprego, alicerce de toda a contrución dos seu discurso. Claro que, tal e como lle escoitei a un retirado sindicalista nun programa de radio, pasar do talante á confianza non significa grande cousa. Nin o talante serviu para empresas serias, menos ante a situación económica, nin, moito me temo, a confianza polo mero feito de saír elixido, aínda que sexa con once millóns de votos, se alcanza por repetir a palabra. Pero para contrastar sobre talante e confianza teremos tempo. Agora o que cómpre é felicitarnos porque polo menos xa contamos coa graza discreta e doce de Elvira. Case seguro que non nos dará moitas ocasións para relaxarnos coa súa naturalidade, pero doume por contente se tiveramos ocasión de repetir o bico de novo, outra vez diante de toda España, dentro de catro anos. Sería síntoma de que a confianza comezou a callar e no era mera palabra propagandística. E poden crer que o desexo de verdade, o futuro presidente conta pola miña parte con máis de media hora de graza e non me importaría ter que celebrar que se crea emprego, que os mozos atopan traballo e os maduros non temen quedar no paro definitivo aos corenta e sete anos, mantendo o nivel de pensións, educación e sanidade. Non me importará o color do goberno que o consiga. Por iso, dando por suposto que Elvira administrará as súas emocións, agardo con impaciencia a que se poida repetir bico semellante dentro de catro anos.

jueves, 24 de noviembre de 2011

PRADA



HOXE CONCEDÉRONLLE UN PREMIO COMA UNHA CARICIA. MOI MERECIDO.

miércoles, 23 de noviembre de 2011

ERROS E PLANS

Dos erros nacen novos camiños. Se tes todo planificado, perdes oportunidades de cambio e de que te visite a fortuna.É bo estar atento a novas oportunidades, poden aparecer rumbos e persoas , e hai que pillalos ao voo. Ás veces cómpre fiarse do instinto e seguilo aínda que non saibas a onde te leva. Enfrontándonos á incertidume descubrimos os nosos talentos, e iso é máis importante que seguir un camiño trazado. Exercer un excesivo control como para non deixar paso ao inesperado non sempre conduce ao mellor. Se as cousas están máis soltas, menos ríxidas, a creatividade pode expresarse.

MILES DAVIS

martes, 22 de noviembre de 2011

PRECAUCIÓN

NO ES FÁCIL ACONSEJAR PRECAUCIÓN A UNA PERSONA ESCLAVA DE UNA DICHA TAN DESCARADA. LO ÚNICO QUE SE PUEDE HACER ES CONFIAR EN QUE LOS DAÑOS SEAN ESCASOS.

Nacy Huston.

ARREPENTIRSE? DE QUE?

SINATRA

lunes, 21 de noviembre de 2011

O CAMBIO DE CHRISTIAN

NINGUÉN daba un céntimo pola súa vida académica. Lacazán, hostil, groseiro, malencarado, pelexador, cada día recibía varias amoestacións, castigos severos, ameazas e sermóns. As horas a el dedicadas, as reunión de profesionais múltiples intentando facer bo del, darían para un breve tratado sobre o fracaso de profesores, psicólogos e pedagogos na arte de cambiar a un rapaz que non quere estudar nin adaptarse ao medio escolar. Os prognósticos máis benévolos concordaban en darnos cun canto nos dentes se aguantabamos del sen conflitos extremos ata cumprir os quince anos, idade na que agora se poden derivar estes casos cara un Programa de Cualificación Profesional Inicial (o nome xa ven que non busca complicacións). Sen embargo, coma por maxia, neste curso deu un cambio radical, inexplicable, que nos ten a todos coa boca aberta.
A súas notas pasaron de 1 a 6 e incluso algún 8, sabe mirar cando fala, dá as grazas , ten as mans limpas (antes sempre cheas de tinta, graxa e lixo de semanas) e ata sabe rir. Non pelexa cos compañeiros, non coñece as faltas de orde nin as expulsións da aula, ten ganas de contestar e intervir nos debates de titoría e aproveita a menor ocasión para comunicar que recibiu unha nova nota: outro aprobado. Nos dous meses que levamos de curso, a súa transformación é tan clara como sorprendente, e moitos preguntámonos onde radica a causa do milagre. En ningunha técnica rara nin complexa, en ningún método calculado, programado e trazado con regra e cartabón: simplemente pola atención continuada, firme, segura, serena e constante dun titor que o segue día a día. Máis nada. Atención, conversación, normas claras, concisas, xustas, firmes. Mirada atenta ás súas capacidades e éxitos. Non pasar un día sen preocuparse por el, non deixar unha falta sen aclaración para saber como se resolve; non esquecer nin un momento que está agardando a palabra a el dedicada, o afecto maduro e distante, a firmeza clara que nunca coñecera. Polo visto, Christian non necesitaba longas xuntanzas nas que psicólogos e asistentes sociais nos queimabamos as pestanas buscando un remedio eficaz. O único que lle facía falta era o seguimento atento, constante, incansable, confiado dun adulto experto en tratar a un adolescente rebelde, listo, insatisfeito, sen normas nin hábitos. Observado pola mirada segura, nada paternalista, afectuosa pero determinada dun profesor que lle fala con claridade e confía nel sen simulación, o mociño agarrouse á posibilidade do éxito, á seguranza da recompensa e á confianza de que non é alegría dun día. Porque sabe que non hai recompensas gratuítas nin reprensión caprichosa.

ÚLTIMO DÍA DE MENTIRAS?

Como todo parece indicar, temos os días contados para seguir vivindo neste mar de mentiras. A partires do luns comezarán a dicirnos a verdade. Conste que levo meses dándolle voltas a como serán esas verdades do barqueiro que nos farán libres, non acabo de alcanzar as virtudes desas duras verdades que nos fortalecerán –supoño- na paciencia, na temperanza e na esperanza. Con isto non se me entenda mal: non me refiro a que rematará a campaña electoral e deixaremos de escoitar mentiras. Para nada. Refírome simplemente a que o presumible gañador ten ben estruturada a terapia coa que nos curaremos: dicirnos a verdade, aplicar sentido común e ocuparse do que realmente nos interesa. A últimas dúas receitas caen de caixón e sei que non ofrecen flanco polas que criticalas: todos somos amantes do sentido común e a todos nos importan as cousas que realmente nos importan, a primeira é a que máis me inquieta. Como puidemos vivir tanto tempo instalados na mentira? Como vivindo nunha sociedade de libre información, con tantos medios e canles libres, é posible permanecer enganados e confundidos? Un pensaba que gozaba dunha sociedade na que a liberdade de expresión era un dos seus piares, pero polo que algúns veñen dicindo, nada de nada. Estiveron enganándonos coma parviños durante anos e ninguén se decatou absolutamente de nada. Polo que veñen repetindo, a causa de tanto retroceso e paro ten unha causa ben diagnosticada e definida: non dicir a verdade, mentir. Polo que se ve, ata que todo isto cambie, o goberno e o partido que o sustentaba perderon a maior parte do tempo enganándonos a todos os españois – a todos- sen o máis mínimo pudor nin culpa. Uns auténticos desalmados. E os cidadáns, os medios de comunicación, os partidos representados no parlamento e mailos que non, todos caemos coma pampos nas súas mentiras ben urdidas sen capacidade de reacción nin de retruque algún. Foron tan mañosos e dedicáronse con tanta intención á arte do engano, que ninguén caemos na conta de que o que nos rodeaba era a mentira e a trampa, a falsidade e a incompetencia anegándonos nun mar de ignorancia e alienación. De nada serven medios dun signo ou doutro, televisións privadas, intelectuais dunha ideoloxía, profesores expoñendo as súas teorías, políticos atacando e descubrindo canto podían as contradicións dos gobernantes. A mentira feita poder e absoluta apoderouse da sociedade española sen que ninguén caese no evidente: hai que dicir a verdade para poder saír desta. Como o tempo que nos queda de mentira é mínimo, estou impaciente por comezar a escoitar esas verdades salvíficas ás que algúns parece que pechamos os sentidos. Ardo en desexos de escoitar dunha vez (ou aos chiscos, non sei se a terapia será implosiva ou de efecto lento e retardado) esas verdades inicio da nosa recuperación, que como non se cansaron de propagar é a esencia do plan: crear emprego. ( Xa saben o conto da leiteira: se creamos emprego, creamos riqueza e haberá moitos moitos contribuíntes que aportarán ás arcas do Estado moitos moitos cartos, podemos baixar os impostos, medra a seguridade social, estamos en condicións de atender aos enfermos rápido e con calidade, dar mellor educación sen recortar nin un triste profesor, cumprir coas leis de dependencia confortando ao vello da parroquia máis arredada e ser un Estado que iguala e reparte, convertendo a España no que é e sempre foi: unha grande nación. Amén. Eu tamén me apunto. O malo é se non creamos emprego e rompe o cántaro da leiteira) A ver... Eu o que desexo é que si, coma todos, que o emprego medre e se poida traballar en boas condicións, o que non acabo de ver ben clara é a relación causa efecto entre comezar a dicir a verdade (que verdade?) aquí en España e que a situación económica internacional dea un xiro inmediato coma para favorecer a creación de emprego. Pero iso non obedece case seguro a defecto ningún do plan nin das bondades da proclamación da verdade. A estas alturas, sabendo que vivimos na mentira, non estou eu en condicións de dubidar de quen promete a verdade salvadora. Menos, no estado de confusión no que me vou atrapallando. O que parece claro, agora que nos quedan dous días de mentiras, é que non todo xira arredor da economía, como aparentemente cremos, pois, de ser así, ninguén confiaría nin esperaría nada das mensaxes tan simples que nos contan e seguirán contando. Ao final, tanto peso como a dura realidade económica, adquíreno os relatos cos que nos damos confianza para continuar, aínda nas perores circunstancias. En definitiva, a historia non é máis ca que ir cabalgando sobre un cabalo de mentiras cara un horizonte onde nos parece albiscar a verdade. Canto máis cabalgamos, máis mentiras trituramos, pero máis verdades nos quedan por descubrir. O que talvez cómpre é un esforzo decidido por modificar o relato no que nos instalamos nas últimas décadas, non porque sexa este o último día das mentiras e comece o luns o das verdades, senón porque só descubrimos a verdade na medida en que entre todos esfarelamos as simplezas que a cada día nos confunden e atrapallan.

martes, 15 de noviembre de 2011

MOMENTOS

                                 

                                 NON HAI MOMENTO MALO PARA FACER ALGO BO

BENNETT/WONDER

domingo, 13 de noviembre de 2011

DECIDIR NA ENCRUCILLADA

COMO a misión principal do noso cerebro é adaptarse para a supervivencia, o condenado engánanos -é unha maneira de dicir- canto quere. Dende a selección ata a interpretación emocional de estímulos, pasando por completar información ou inventar coherencias, somos uns artistas para o engano ou para a supervivencia, depende de como queiramos velo. Porque artista somos, case magos, como vén estudando Susana Martínez-Conde, cando o noso cerebro suple, sobrepón, anula, focaliza a atención ou ignora aquilo que non lle encaixa, non procede ou non lle interesa.
Cando pasmos por situacións especialmente críticas, verdadeiras encrucilladas nas que cómpre unha decisión na que se xoga algo que nos afecta de maneira vital, as trampas ou trucos aos que nos vemos sometidos aumentan. Iso dependerá en gran medida de que cheguemos a un estado de ánimo ou vivamos unha emoción forte. Os estados de ánimo lévannos á reflexión, a cavilar, a darlle voltas incesantemente ao que nos pasa. Son máis ben pasivos e na maioría dos casos conducen á fuxida, sobre todo se non sabemos que sentimos. Se na análise do estado de ánimo imperan os "debo" ou "debera ter feito", o máis probable é que acabemos anticipando ou rumiando, calquera das dúas condutas auténticos motores da ansiedade, que non vén sendo outra cousa que non soportar a incerteza. Canto menos toleramos a incerteza, máis preocupados estamos, é dicir: enchemos a cabeza de problemas por adiantado. Por iso os estados de ánimo adoitan ser un humus propicio para a indecisión e a ansiedade. As emocións fortes, pola contra, empúrrannos cara á acción. Diante delas temos que decidir á forza, hai que saltar por necesidade.
O problema preséntase diante das opcións que as distintas fiestras che ofrecen para o salto. Os expertos recomendan que diante de verdadeiras encrucilladas o máis recomendable é sempre o salto pola ventá que ofrece máis dificultade. Diante dunha decisión complexa, elixe a que che pareza máis dolorosa. Pero aquí volvemos ao comezo: o noso cerebro é un artista do engano. Antes ca todas as novas teorías cognitivas xa o dixera Wittgenstein: nada é tan difícil como non enganarse. En máis ocasións das que pensamos, deixando de lado as cavilacións e preocupacións de estado de ánimo inoperantes, cando realmente nos atopamos nunha encrucillada de emoción forte que nos impele necesariamente á acción, parécenos que estamos elixindo a opción máis difícil, a máis comprometida, a verdadeiramente responsable, cando, pola contra, o único que eliximos é a ventá máis baixiña, a que esixe o menor esforzo, por máis que nos convenzamos de que damos un salto mortal ao cavorco máis escuro.

OS XARDÍNS NOS QUE SE METE VARGAS LLOSA

Poderase estar ou non de acordo coas opinións políticas de Vargas LLosa, pero non é doado atoparlle –eu polo menos non llas atopo, e conste que o sigo dende que era un adolescente- incoherencias ou covardías. Disinto, polo tanto, con gran cantidade de articulistas e pensadores que o tachan de fanático liberal, parcial nas súas acusacións e nunca atento á complexidade social. Non tal. Equivocarase, pero recoñece erros, manifesta abertamente o que pensa, pese a quen pese, e non examina a realidade con anteollos. Si, rectifico, cos anteollos da súa ideoloxía, pero sempre aberta á critica, á argumentación e á dialéctica. Lamento neste caso non coincidir en absoluto co profesor Vicensç Navarro, a quen leo atentamente as súas propostas económicas, moitas delas, por desgraza, confirmadas a diario pola realidade, cando sitúa ao autor de La fiesta del chivo como un pechado e cego pensador ao servizo da ideoloxía máis reaccionaria e neoliberal. Quen me dera que tódolos neoliberais fosen coma don Mario. Poida que na visión económica coincida cos que exaltan a liberdade de mercado, sen control, case coa reverencia propia do fervor relixioso, pero en canto á posición sobre as liberdades individuais, poucos lle adiantan pola esquerda ou pola dereita nas súa defensa. Sen necesidade de rastrear no pasado (dos primeiros en se descolgar das loas á ex Unión Soviética e ao réxime de Fidel Castro) , agora mesmo temos dous exemplos ben á vista. Os dous dunha valentía que para si quixeran outros intelectuais. O primeiro referido ao caso xa silenciado (nin os escándalos duran neste mundo tan efémero) do ex director do FMI Dominique Satrauss –Kahn. A súa postura apareceu no diario no que colabora atacando sen piedade ao poderoso político francés. Conste que non me pareceu excesivamente atinada a liña argumental pola que optou: que a miseria moral de DSK bebía na conduta vergonzosa do señorito que se inicia coa criada, tal vez condicionado o último Nobel pola súa educación peruana, nun ambiente aínda máis clasista e atrasado có dos potentados europeos. Mais, bebese dos argumentos dos que bebese, a súa valentía, estando o caso aínda sen resolución xudicial, manifestando abertamente o seu desprezo por tal tipo de conduta, merece recoñecemento. Con independencia dos pasos polos que se conducise a xustiza, el adiantouse rexeitando a actitude ética do brillante e case intocable ata ese momento DSK. Aducirán algúns que no é tanta valentía, cantada estaba a defunción do político francés, rebaixa que non acepto: poucos flamantes Nobel se meterían en tal xardín con tanta contundencia e claridade. Como moi poucos intelectuais da súa sona serían quen de manifestar en plena campaña electoral do seu segundo pais a súa intención de voto, tal e como el o fixo o pasado domingo no artigo en páxina central, como lle corresponde, do diario de máis repercusión nacional. En Una rosa para Rosa non lle tremeu o teclado para declarar abertamente que votará ao partido minoritario de UPyD que lidera Rosa Díez. E, coma sempre, razoando a súa decisión: porque será un magnífico contrapeso liberal para defender as únicas medidas salvables da etapa Zapatero (as leis de corte liberal como o aborto ou o matrimonio homosexual); porque non comunga con maiorías absolutas, prefire que a necesidade de negociar impida abusos; porque servirá de dique, pensa, coma ningún outro partido contra o perigo certo de caer nas chantaxes nacionalistas; e porque, por último, considera, é un partido orixinal e decidido a prol da renovación democrática. Efectivamente coincide en gran parte o programa de Rosa Díez coas ideas tantas veces expostas polo escritor de Arequipa, pero que necesidade, salvo a súa honestidade e compromiso coas súas propias conviccións, tiña de se situar tan claramente de parte dun partido tan minúsculo, criticado a dereita e esquerda, perdido en terra de ninguén? Eu agradezo a valentía de personalidades como a súa. Cando corren tempos nos que parece que os únicos que ven con claridade por onde e como nos debemos conducir son os que controlan o mundo dende os seus postos de vixiantes das finanzas, ben me parece que Vargas Llosa se atreva a dicir o que pensa aínda que non concorde coa opinión maioritaria. Mágoa que algún día non se lle dera por descubrir e denunciar con idéntica lucidez o atraso e condena que supón para humanidade, polo menos tanto como o nacionalismo que el tanto despreza, a teima dos grandes economistas por manter que a redistribución non é tan esencial para a creación de riqueza e progreso como o é, pensan e pregoan, o mercado sen regulación. Claro que se chegase a meterse nese xardín, seguro que moitos xa o catalogarían de pensador decrépito, como o pensamento económico correcto tacha a Vicenç Navarro, por máis que eu seguise gabando a súa valentía.

viernes, 11 de noviembre de 2011

OPINIÓNS DUN NOBEL


 Así se manifesta o premio Nobel Robert Aumann:

Hoy sé que fueron esas bombas dispuestas a estallar y no los pacifistas del 68 quienes lograron la paz.

Porque la respuesta en apariencia obvia a un conflicto no conduce al fin deseado, sino al opuesto.Lo obvio te lleva al error: si necesitas más ingresos para el Estado, no subas el porcentaje de los impuestos... ¡Bájalo!

La catástrofe es la indefinición. El riesgo no es malo, al contrario, es el motor de la economía. Pero sólo si tiene consecuencias y quien se equivoca paga.

É dicir: a verdadeira saída desta situación sería que fundiran as entidades financeiras que non souberon calcular o crédito, que Merkel deixase que os seus bancos padecesen as consecuencias dos préstamos aos países que non poden pagar..., e non o obvio: esixír aos países que se endebedaron máis do debido obrigándoos a axustar sobre os pensionistas e os funcionarios, a sanidade,  a educación, ademais de lles reclamar reformas laborais que permitan empeorar - aínda máis!- os empregos de miseria para mozos ben formados e capacitados. Ou non? 
 

lunes, 7 de noviembre de 2011

PENSA EN MIN

PETICIÓN

PÍDOCHE QUE FAGAS O QUE NON QUERO.
Jonathan Franzen.

AVANZAR CARA A DOR

TES QUE AVANZAR CARA A DOR E CANDO CHEGAS AO FONDO, XA TES A CLAVE.
Coetzee

OUTRAS SAÍDAS

POR QUÉ A XENTE SE EMPEÑA EN BUSCAR OUTRAS SAÍDAS CANDO A PORTA ESTÁ ABERTA?

CONFUCIO.

ALAGNA

Está recomendado escoitalo, como mínimo, unha vez ao mes. A vida resulta más levadeira.

sábado, 5 de noviembre de 2011

CON CRISTINA EN ALCALÁ

PASEI parte dunha mañá vendo fotos na Casa de las Américas. Eran fotos de mulleres intrépidas, pioneiras mexicanas, moitas delas acompañando aos seus homes, algúns arqueólogos, durante o inicio do século pasado. Chamoume a atención Mariana Yampolsky coas súas laranxas, María Santibáñez, Gilda Chavarry, María Navarro e sobre todo Reva Brooks con Mujer junto a un ataud. Retratos todos dunha pureza inmaculada que nos mostraban o México dos rostros sen idade, dos indíxenas á beira das bestas, da color do silencio e da pobreza mesturados co ulido fervente dunha terra seca. Tamén, é certo, a distancia de clase, os sombreiros imposibles de damas imitadoras da brancura do norte, de soldados pequechos pero orgullosos e de mirada fera.
Coma se esa exposición fose a antesala da festa que me agardaba, ao día seguinte, paseando por Alcalá de Henares, vin que na igrexa de Santa María la Rica expoñía Cristina García Rodero. Exposición que leva percorrendo España e que estivo en Galicia e eu non puidera ver. Sen dubidalo entrei na sala e percorrín unha a unha cada foto da fotógrafa de Puertollano. Custa deixar unha para concentrarse na seguinte. Esa España oculta, esas festas, romarías e procesións espétanse na mirada sen te deixar. É impresionante como mira, como enfoca e capta realidades culturais únicas. Quen xa vise a exposición saberá que nela aparece a cultura antropolóxica da xeografía española perfectamente reflectida e de maneira especial a galega. As fotos case non precisan título nin aclaración. Basta cunha data, o nome dun pobo, Ribarteme, por exemplo, e con mirar atentos, todo está dito. A relixiosidade, a mestura de paganismo con cristianismo, a pobreza, a fe, o medo, a miseria, a determinación dunha nai, o tempo espetado nos regos fondos dun rostro, a mirada dun neno a un cristo, a man dunha nai apuxando das nádegas dunha cativiña para que se achega á virxe avogosa... Todo está captado no branco e negro dunha sobriedade exacta, medida, sen adornos nin manipulacións. A necesidade de controlar a morte, de poxar pola mellor vida, a imperiosa fortaleza dunha fe que move a tolleitos, doentes eternos, todos de xeonllos, anicados, implorantes diante do poder do máis aló. Vendo as fotos de Cristina venme ao acordo de algunha maneira o estilo de Vrixilio Viéitez, o magnífico retratista de Sóutelo de Montes. Hai neles un lazo que os conecta, tal vez esa limpeza da mirada que non se avergonza de enfocar o que a ninguén se lle ocorrería. Pero algo os distancia substancialmente: mentres Cristina leva un obxectivo rastreando na antropoloxía cultural, Virxilio é só un grandioso retratista da vida a secas. Unha e outro, retratan en branco e negro o que se agocha debaixo da vida con ollos únicos.

viernes, 4 de noviembre de 2011

AS MULLERES QUE AMAMOS

MALAS NOTICIAS NA CARBALLEIRA



Un tende a supoñer que os máis pasan por idénticas canseiras, fobias, farturas e cabreos que un padece. E non sempre ocorre como subxectivamente cremos, claro. Aínda así, case aseguraría que no que se refire ás malas novas que a economía nos trae a cotío estamos todos un tanto saturados. Farta escoitar e ler cada día unha receita distinta, unha causa reiterada, un prognóstico aínda máis pesimista sobre a situación que nos agarda. Todos nos contaxiamos desa mirada curta e sen esperanza que nos atenaza. Por iso para o artigo de hoxe decidín descender ao microcosmos da Carballeira, o lugar asociado á paz, ao silencio e ao afecto máis seguro e incondicional. Pero tamén na Carballeira hai noticias malas, pésimas. Que queren que lle faga? Teño que contarlles o que pasa, non sería honesto inventar o que non hai. Despois dunha pequena viaxe e sen practicamente comunicación ningunha, volvín á Carballeira para palpar do seu ulido, para pisar as follas que estran de óxido os camiños e para comer á beira da bilbaína nese morno que dá paz e acougo impagables. Pero, como xa dixen, había novas malas. A primeira, as cerdeiras. De dúas que trouxera nunha fermosa viaxe realizada na semana santa pasada ao Jerte, unha está practicamente morta. Non vai adiante. Ninguén dos da casa dá explicación do fracaso. Que se o aire podre que vén de Meirama, que se unha xeada rabiosa, que se tantos días sen chuvia... Ninguén entende a razón exacta, pero o certo e evidente é que unha, a máis vizosa das dúas, a que parecía que ía dereitiña para as medras coma unha vela, perdeu toda a folla, quedou sen color e, a pesar de que meu pai mantén que aínda non se pode dicir a última palabra, todo indica que non irá adiante. Non hai moito Víctor F. Freixanes escribía un artigo lamentando a morte dunha camelia vella e que o acompañara dende que mercara a casa. Segundo a súa explicación, a culpa da desfeita da súa árbore estivera claramente relacionada coa poda excesiva e brava á que a sometera . No caso da cerdeira non se cometeu tal equivocación, ao contrario, o mimo e coidados cos que foi atendida non xustifican que respondese de maneira tan ruín. Mentres meu pai non a dea por morta, a min non se me ocorre comezar cos oficios fúnebres, pero as perspectivas son cativas e moito me temo que calquera día, pola pena que dea vela sen vida, haxa que optar por arrincala e esquecela. E se o da cerdeira non me aledou, o do Misto nin lles conto. Si, cóntolles porque merece a pena ver o malvados que podemos chegar a ser. O Misto tiña fama de malo porque ladraba aos descoñecidos e porque a súa aparencia flexible e potente impoñía correndo por toda finca coma un verdadeiro lobo. Era un can fiel, algo trapalleiro, comíalle as galiñas a miña nai e ás veces merecía algunha reprimenda (nunha das últimas falcatruadas miña nai tardou en lle conceder o perdón, pero acabou por perdoalo, non merecía tal castigo). Certo que non lle gustaban as persoas que pretendían entrar na finca sen ser da casa ou sen unha boa carta de presentación ( boas palabras, boa mirada, serenidade, confianza, ganas de amizade), pero en canto sabía que eras dos nosos, convertíase en amigo fiel con ganas de brincar. Enérxico coma un tigre e listo coma un allo, nada me daba máis seguranza que velo ceibo marcando o seu territorio amplo e extenso, que era o noso. Nun dos últimos días, sen embargo, comezou a comer dun xeito descontrolado e preocupante. E canto máis comía, máis adelgazaba. Miña nai desconfiou que algo lle pasaba. Pero entre que se decidiu chamar ou non ao veterinario (ademais desa maneira rara de comer e adelgazar, comezou a estar algo murcho e menos vigoroso), unha mañá apareceu morto. A causa descubriuse de contado: alguén lle deu de comer algo envelenado. Un veleno que o foi perforando ata acabar con el no mellor da súa vida. Unha morte triste e penosa para alguén valente e decidido coma el. Unha morte impropia para un can nobre. Unha morte que non lle desexas nin ao peor dos inimigos. Envelenado. O pobre Misto morreu á maneira na que os covardes matan aos que temen, non pola fortaleza do outro senón polas súa propia debilidade. O Misto acendíase coma se nel habitasen as luminarias da vida e da ledicia. Houbo que apagalo cun veleno, ás agachadas, con premeditación, coas artes dos covardes. Agora teremos que nos conformar coa cadeliña Brasa que o substitúe, é negra e aínda non deu mostras de tristeza pola perda do seu compañeiro, a pobre é cativiña de todo, pero agardamos que os covardes non lle collan medo e comecen a planificar a maneira de desfacerse dela. Hai quen vive mal sen atopar inimigos, tanto ten persoa coma can. E cando os identifican, como non teñen valentía para outra cosa, se poden actuar con sixilo e covardía, ata matan. Xa ven, as cousas non van ben nin na Carballeira.

jueves, 3 de noviembre de 2011

FAURÉ


NON IMPORTA QUE O OUTONO CHEGUE CON CHUVIA RABIOSA. PODEMOS ESCOITAR A FAURÉ.

miércoles, 2 de noviembre de 2011

DO ESFORZO Á GRAZA

COMO levo máis dun ano sen prender a televisión, de non ser por unha amiga que me avisou, non me decataría de que aínda existe algún programa que se pode ver. Díxome: porque algún día vexa La noria non debes deducir que non sei que existen e mesmo vexa outros programas, non sabes que os domingos á once, na dúas, emiten un no que aparecen persoas que teñen algo que dicir? Grazas a internet, cando chegou esta chuvia rancorosa por tanto agardar, aproveitei unha tarde para ver nunha tacada a Lledó, Savater e José A. Marina. Non é que sexan entrevistas excepcionais, pero si, entre o que se ofrece, pódese ver.
Acordeime da entrevista a J.A. Marina observando a varios adolescentes realizando exercicios de expresión corporal. As nenas aplicábanse con maior entusiasmo, e case todas, con diferencias, por suposto, lle daban máis traza ca maioría dos nenos. Estes, máis entalados polo medo ao ridículo, mofábanse das instruccións, ridiculizaban aos que o intentaban, incluso algún se pechaba e se arredaba do grupo nun claro xesto de impotencia e covardía diante da tarefa. Na defensa do meu xenro, debo dicir que tamén algúns se empregaban con interese e paixón, pero os menos. Das nenas, xa dixen, case todas, incluíndo ás máis tímidas, se atrevían e probaban para adecuar o corpo ao ritmo e pasos que marcaba o profesor. Pero entre elas, dúas en especial, movíanse con tanta soltura e graza, con tanta naturalidade que eu, sempre dos apoucados para soltar o corpo, sentía verdadeira envexa. Resultáballes tan doado flexionar, moverse a compás, xirar, parar no momento preciso, erguer a cadeira ou balancear a cintura coma vimbios que daba xenio velas. Ningún ritmo se lles resistía. Acababa unha peza e xa suspiraban para que se encadease a música seguinte. Gozaban co que realizaban. O corpo, a música, o baile e o pensamento movíanse en perfecta harmonía. Véndoas así tan concentradas e relaxadas, volvín á entrevista de Marina na que descubrín varios aspectos da súa persoa dos que non tiña nin sospeita e que me chamaron a atención. Un referíase á frustración que o filósofo sentía por non ser cantante de tangos e o outro, o realmente importante para o que lles conto, que antes de comezar os estudos de filosofía o que a el realmente lle apetecía era ser bailarín. Sempre, dicía, quixera ser bailarín porque se sentira atraído polo misterio da transformación do esforzo en graza. E iso foi o que observei vendo aos adolescentes bailado: de todos, por máis que se esforzasen, só dúas tiñan o don de transformar o esforzo en auténtica graza.

MONECO PARA AS MALLEIRAS

 
            O gran problema que se aveciña despois das eleccións do 20-N é a experiencia de baleiro que padeceremos. Nada se valora mentres se ten. En canto experimentamos a perda, chega a dolor.  Refírome á perda que significará Zapatero? Realmente son dos que penso que alguén o botará de menos, cando parece que a maioría dos españois está suspirando por que desapareza ese personaxe de triste mandato para comezar unha época nova? Pois si, a ese mesmo me refiro. E quen máis o botará de menos será a oposición de agora, previsible gobernante para daquela.
            Zapatero está cumprindo unha función magnífica nesta etapa incerta e pesimista. Ninguén podería realizar con tanta enteireza o papel de moneco das malleiras tal e como el o está interpretando. Cando os acontecementos se torcen, nada mellor ca un chibo expiatorio sobre o que descargar toda a agresividade, culpa, frustración e impotencia. O paro, a falta de recuperación, o gasto excesivo, a corrupción, a mala educación, o pesimismo xeneralizado, todo atopa un culpable evidente e innegable. Contar cun comodín de tal resistencia (a clave dun bo moneco é que non se descompoña de todo, que non chegue a dar mágoa, nese caso perde os seus efectos benéficos) tranquilízanos respecto da responsabilidade e ábremos a unha miga de esperanza.
            En canto á responsabilidade, en parte con bastante razón, nada parece ir en contra da liña de opinión instalada dende hai anos: quen non soubo darse conta das dimensións da crise, quen non estivo activo e aleuto dende o principio, quen permitiu que todo se descompuxese foi Zapatero. El é o culpable da destrución de emprego, do estalido da burbulla da construción, da desfeita financeira mundial, da falta de cohesión entre os políticos europeos e , se me apuran, de que Obama non fose o revulsivo que se agardaba para os EEUU. Por suposto, tamén el é o responsable maior de que ETA non se disolva, de que tardase tanto en declarar que non pensa seguir matando e de que  aos españois, agora,  a ameaza do terrorismo lles importe moito menos que a ameza do paro. E sendo culpable de todo isto e moito máis, o único que cabe como reacción é repetilo, propagalo e introducilo na mente de todos para que non nos cansemos de descargar sobre el toda a nosa ira. Meréceo. Que aguante. Que non fose tan inútil e incompetente.
            Polo que toca á esperanza, ben claro está: se existe un culpable visible, nada mellor ca desfacernos del. A esperanza do cidadán está depositada en que desapareza o causante do mal. Expulsémolo. Esquezámonos del e dos tristes anos do seu goberno. Pisemos a súa imaxe e o que supuxo o seu tempo de mal goberno, así, supoñemos, a situación variará, conseguiremos saír da triste atonía e pésimas noticias coas que almorzamos cada mañá. Non importa  o que o partido da alternativa propoña, non é preciso examinar detidamente as promesas ou programas de quen virán despois, abonda con saber que alguén expulsará ao causante do mal, que hai posibilidade de desfacernos del para sempre, liberados dun pesadelo que nos situou ao borde do cavorco máis terrorífico. A esperanza asenta sobre a expulsión e anulación do malvado.
            O malo, coma sempre que se centra nun moneco toda a culpa e na súa desaparición toda esperanza, é que se pode experimentar o baleiro de quedar sen ter en quen zoupar toda a rabia e descontento. Que será despois de que el xa non estea? A quen lle botaremos a culpa unha vez esquecido? Certo que os novos gobernantes utilizarán durante bastante tempo este comodín para desculpa da súa propia imposibilidade de transformar a situación. Por suposto que dará para bastantes meses o recurso de acudir á desfeita e o deserto arrasado que deixou o antecesor. E non dubido que se proxectará sobre o seu continuador, antigo colaborador, idéntico papel de moneco das malleiras. Que o saiba Rubalcaba o que lle espera: catro anos de acusación permanente de que se non se fai máis é unicamente polo mal que o fixo mentres colaborou co verdadeiro espírito do mal. Pero aínda así, iso non se sostén eternamente. Pasarán os meses e chegará o momento no que non abonda con mirar para o pasado lamentando a desaparición daquel cómodo moneco que podía con todas as culpas. Entón será cando de verdade se saberá se a esperanza pode asentarse só en acabar co moneco das malleiras. Veremos se aos futuros gobernantes se lles atranca a desaparición de tan confortable moneco. Estaremos atentos.

domingo, 23 de octubre de 2011

HOMES E MULLERES NON VEMOS IGUAL



HABÍA tempo que un servidor o viña sospeitando, pero tiveron que pasar anos de investigación ata que o vin confirmado polo estudo dun grupo de científicos do Hammersmith and West London College para que me atreva a contárllelo. As mulleres e os homes non vemos igual. Comprobado. Segundo o descubrimento do citado college, os homes calibramos mellor o que está lonxe, as mulleres o que está cerca. Asunto do que non me podo permitir dubidar, as miñas investigacións, ademais de puramente subxectivas, son pobres por natureza, pero para min que non é exactamente así. Se prometen non rir, dígolles como o formularía eu: os homes calibramos mal, as mulleres calibran ben. Mais conformémonos co demostrado, os homes calibramos mellor ao lonxe, as mulleres ao cerca.
A explicación para tal aseveración parece vir determinada pola evolución dos nosos cerebros prehistóricos. Iso de ser cazadores e recolectoras, á larga trae máis cola da que pensabamos. Mentres os homes andabamos empoleirados albiscando a ver onde podía aparecer unha boa (ou ruín, sempre depende da fame) peza para lanzar a pedra ou a frecha, elas, buscando noces ou raíces comestibles, aguzaban a vista ao cerca. E como o empeño durou unha chea de séculos, o cerebro, que é plástico por esencia, aprendeu a procesar de distinta maneira os estímulos visuais. E aí nos teñen aos homes mirando sempre a ver se vemos na distancia unha peza á que disparar, e a muller, cos pés ben asentados no chan, mirando ao cerca a ver se hai algo que apañar. A consecuencia salta á vista: os homes, inestables, tiramos pedras coma bobos fallando na maioría das veces, atinar ao lonxe non é doado; as mulleres, prácticas, cun campo de visión moito máis definido, raíz comestible que pillan, raíz comestible que vai ao cesto. E como non hai conduta que non produza as súas consecuencias, tampouco será un desatino maiúsculo supoñer que por cada tropezo dunha muller, os homes cometemos vinte ou trinta. Enfocar obxectos adoita ser anticipo do modelo de enfoque que se pode realizar para obxectivos fundamentais do vivir. Así pois, tomemos nota: é moi probable que por cada serie de pedradas que o home guinda a ver se atina cun obxectivo falle un bo número, mentres que a muller, por cada vez que se anica coa intención de apañar, case seguro que non volve sen nada no cesto ou no mandil. Conclusións triviais faltas de rigor? Poida que si, pero a evolución do cerebro non mente e os feitos observables a cada día permiten dar estes pinchacarneiros frívolos. O que si resulta innegable é que non vemos sempre igual, e iso certifícano os científicos e calquera que baixe un pouco a atención.